vun Behrend Böckmann

Vör mihr as 500 Johr keem Dokter Martin Luther (1483-1546) up den Infall, dei kathool'sche Kark wedder tau dat tau måken, wat Kark sien wull un sien süll, sei sotauseggen nie tau erfinnen. Dat wier sien Sinnen œwer Reformatschon, un dormit em ok all verståhn künnen, wat hei ünner Reformatschon verstünn, schreef hei in 95 Thesen all dat up, wat anners warden mösst, un hett denn dit Popier, so ward dat secht, an'n letzten Oktoberdach 1517 anne Schlottkark tau Wittenbarch anpinkert. Luther wier tau dei Ansicht kåmen, dat dei Päpste in Rom dei Lihren vonne Apostel utdrööcht un Jesus sien Lihren œwer't Licht vonne Welt un dat Brot von't Läben in't Gägendeil verkihrt harrn. Dei Reformatschon süll dei Rückkihr tau Gott sien un Gott dei faste Borg blieben, so as Luther dat in sien Reformatschonsleed "Ein faste Borg is unser Gott" schreef.

Luther sien Reformatschon, Thomas Müntzer sien Buernkrieg un Wallenstein sien Krieg von dörtig Johr, dat allens löppt mit-, näben- un gägeneinanner af, hentau keem noch dei Sünnenhannel un dat Geschacher mit Karkenposten, dei denn gägen Geld tau hemm' wiern. Anfungen hett allens dormit, dat man in Rom 'n niegen Petersdom hensetten wull, un dor dei Kassen nich tau vull wiern, süll un mösst denn dei Christenheit ut Geldnot gägen dat Verspräken, sünnenfrie in den Häben tau kåmen un nich inne Höll' tau lannen, wat tau den Bu bistüern.

Œwer dat bleef nich bi'n niegen Petersdom, as 'n denn marken däd, dat nich lichter as up disse Oort an väl Geld rantaukåmen is. Besonners dull hett sik Luther œwer den schlitzuhrigen dominikanschen Kuttendräger Johann Tetzel (1460-1519) argert, dei dat in't Sassenland mit den Sünnenhannel up'e Spitz dreef. So as 'n Marktschrieer sall hei so orrer so ähnlich raupen hemm': "So as dat Geld in'n Kasten klingt, dei Seel denn in den Häben springt!" Dat güll sogor för dodige Verwandte, wenn denn dei Sünnige nauch Geld in den "Tetzelkasten" — ein den Sporpott ähnlich grote Holtlad mit 'n Schlitz — schmieten däd. Dorför geef dat den Breif œwer dei aflåten Sünn; un so hett Tetzel dei Bang von Minschen vör Dod, Düwel un Höll tau Geld måkt un dei Innåhmen föftig:föftig mit Rom deilt. — Dei Kark hett sotauseggen dei ganze Christenheit in Geiselhaft nahmen un mit dei Höll bedrauht, un sei hemm sik anduernd sülwen friekäupen müsst. Un wecker betahlt nich, wenn hei dat Metz mit den Naam "ewige Verdammnis" an dei Kehl sett kricht?! Ja, dat wier lukrativ! Œwer ok vun'n Düwel.

Hillig-Geist-Kark in Güstrow, hüüt dat noorddüütsche Krippenmuseum. Bild Niteshift/wikimedia commons

Ok in Mäkelnborg bröchten dei Sittenverfall inne Kark un dei Geldgier vonne Påpenschaft in Verbinnung mit dei Ridderslüüd dei Reformatschon taun Lopen. So geef dat all 1524 dei ierst lutherische Prädigt inne Güstrower Heiligen-Geist-Kapell, un 1540 bekennt sik denn dei Mäkelnborger Nobless up den Stiernbarger Landdach tau dei Reformatschon un will dat mit dei nu reformierten Gottsdeiner dörchsetten.
Œwer för dei Christenheit, dei kathoolsche un ok lutherisch reformierte, bleef bet tau dei franzöös'sche Revolution von 1789 dei ünnelste Welt mit den båbelsten Häben verbunnen. Dei kathoolschen Inrichtungen as dat Nonnenkloster Dobbertin würn œwernåhmen un in'n Damenstift ümwannelt. Afdrågen Steiner von anner Klosteranlagen wür bi'n Güstrower Schlottbu verwennt. Annerswo wier dat nich anners, un hüt is männich erhollen Kloster ut disse Tiet dei Urt, wo Minschen sik — gägen Entgelt — inne Neech von Gott fäuhlen orrer gor dörch Bäden mit em schnacken.

Dat "Diakonische Wark" mit binå 'n half Milljonen Mitarbeiters sorcht sik üm Spälschaulen, Schaulen un "Krüppelanstalten", Ollen- un Krankenhüs un anner Inrichtungen. Wiederhen sünd Karkengäuder un Holt Karkeneigendom, un so hett sik dat christlich soziale Anliggen vonne Reformation in 500 Johr wannelt. Hüt möt dei Kark mit ehr Wirtschaftsünnernähmen inne Markwirtschaft beståhn. Mit Karkenstüer, Klingelbüdel un mit Geller ut'e Staatskass', dei dörch Afkåmen uthannelt warden, kümmt 'n nich hen — un villicht is dat ok dei Grund, dat dat Lutherbier un Lutherwien taun Halloweenkees gifft un dat Lutherplaymobil sik bäder verköfft as alle annern Playmobils. Un so ganz liesing fråch ik mi, ob nå fiefhunnert Johr nich mål wedder son'n Oort Reformatschon nödig wier, dormit dei Tetzels von hüt dat Handwark lecht ward.