De Puurt to't Paradies

vun Rudi Witzke

Vertelln deit Rudi Witzke in vörpommersch Platt.

"Graadut mutt een plögen können.
Un mit en Seilschipp gegen'n Storm ankrüzen."
Jüst so as Werner Bussert ut dat lütte Dörp Kinnbackenhagen an'n Borther Bodden dat kunn.
"Dennso bruukst nich mihr na de Hoge Buurnschool gahn."
So sehg Mudder Bussert de Welt an. Un wat een nöödig hett. Recht hett se!
Lang is dat nu all her, dat de Buursfru Bussert kloor maakt hett, wat för Minschen goot, nöödig un wichtig is.

Vun Busserts Kökenfinster harrst friee Sicht up't Wader röver na uns, na de Sunsche Wisch, na'n Kattenstart bi'n Oosthoff. "Na de Överwaderschen!" sä Mudder Bussert. An't Kökenfinster harr se ehren Platz: Mit een Oog keek se af un an röver na de Sunsche Wisch, wat dor een mit een Schört orrer Handdook vun'n Diek winken dä. Dat weer een Teken för ehren Söhn, denn se leevvull "Mien Heuning" nömte. Dat heit: "Mein Hühnchen!" Dat Winken bedüüdte: Negsten Dag wull een ut uns Dörp översett warrn. De Buur Bussert weer to de Tieden "Fährmann up Afroop". "Bedarfsfähre" seggn de Hoochdüütschen.

Gröön markeert: de Gemeen "Sundische Wiese" (Sunsche Wisch). För de Koort dankt wi hinterpommern.de

Dat Winken heff ik domaals nich mitkregen. Mudder sä avends: "Morgen willt wi na Stralsund hen, un du kannst mit." Neegsten Morgen tröken wi los Richt Diek an'n Bodden hinner'n Oosthoff. Mudder sette sik an de Boddensiet in't Gras daal un halte den blagen "Speelantoog" ut ehr Tasch, den se för mi neigte. Baben an't Boststück kreeg he noch een Stickerie. Un dorför weer nu naug Tiet. Flink fünnen Nadel un Faden ehren Weg. Se keek nich up, as een Swarm Braaktüters mit ehr "Tüdelüü, tüdelüü" över uns rövertröök. Ok de staken Kraunen up de Wisch dor achtern weern nix Besünnres. Ik klöterte in dat siede Boddenwadder un söchte Muscheln.

Barhöft na Hiddensee, Wikimedia Commons

Dat duurte nich lang, dor keem vun Gegenöver ut Richt Kinnbackenhagen een Seilschipp, een lüttes Zeesboot. So bit an dörtig Meter keem dat Schipp an't Över ran. De Segel susten daal, de Anker platschte in't Wader. De Schipper rutschte ut sien Schipp in't Boddenwader, dat ehm binah bit to sien Bost reikte. Een waderdichte Antog, Stevel un Antog in en Stück, schütte ehm. Werner Bussert keem as so een Oort Wadergeist dörch dat Wader platscht: Kopp vörweg, un mi de Hannen wöör rodert. Un "Wupp!" harr he mi all up sien Schullern nahmen un watschte un platschte trüch to sien Schipp. Up lieke Wies halte he Mudder an Bord.

Blick up de Marienkark Barth, Wikimedia Commons

De Anker wöör hievt, dat Segel hochtrocken, af güng dat över'n Bodden Richt Festland. Vun mienen Platz vörn in't Schipp harr ik goode Sicht: Up de Stüürbordsiet verswünn na korte Tiet de Karktorm vun de Marienkark in Borth, und vör mi dukte de stuckige Karktorm vun Groot Mohrdörp up. Dörch een smalle Schneis in't Reet lepen wi in Busserts lütten "Haven" in. Uns Weltreis na Stralsund weer lang noch nich to Enn. Mit'n Melkwagen bröchte Werner uns na'n Lüttbahnhoff Groot Mohrdörp. Avends haalte he uns dor wedder af un sette uns mit sien Schipp seker över. Na Huus hen!

Busserts in Kinnbackenhagen hebbt enen grooten Platz in mien Kinnertiet-Erinnern. Un dat keem so: De Sunsche Wisch müßte 1936 rüümt warrn. Alle Minschen müßten ehr Dörp verlaten, wieldat de "Stukas" enen Platz brukten, ehre gräsigen Bomben to smieten. Se mußten öven. Wi fünnen landeinen bi Stralsund een Ünnerkamen, keen Tohuus nich.

Oles Schoolhus up de Sunsche Wisch

Schilf in'n Bodden, Wikimedia Commons

Mien Öllern un Busserts bleven true Frünnen, un so verbröchten wi veel Tiet in Busserts Haven. Mit'n Seilschipp dörfte nüms mihr up'n Bodden rut. De Grenz vun't Sperr-Rebett güng meern dörch'n Bodden. So seten mien öllere Broder un ik up'e Ducht vun een Roderboot un roderten so wiet, as dat tolaten weer. Anker wöör smeten, un denn keken wi mit Lengen röver na uns Kinnerparadies "Sunsche Wisch", uns Inseldörp, wo dat Militär rümmerballerte, allens in Gruus un Muus bombte. Busserts lütte Haven, de Schneis in't Reet, dat weer uns "Puurt to't Paradies". Mien Levlang bin ik in mien Drööm öftins dor west.

Na de Wenn müßt ik hen na Kinnbackenhagen. De Reetschneis weer noch dor, avers keen Schipp. De Puurt to mien Kinnerparadies keem mi ganz frömd vör. Dor weer bloots noch dat glucksende Wader un dat Reet. Mudder Bussert un Werner Bussert harrn all lang de groote Reis antreden. — Un dor begreep ik: Erinnern is wat anners as de Würklichkeit. Erinnern ist dat, wat uns Minschen blifft.

Kark Grotmohrdörp

Ik wannerte üm de oole Kark vun Groot Mohrdörp, een staatsche Kark mit ehre gotschen Finster. Warrt avers Tiet, dat se repareern. Up'n Weg över'n Karkhoff fünn ik oole Graffsteden. Een Graffsteen weer rundüm in een groote Esch inwossen, Boom un Steen weern eens woorn. Mien "Graffsteenboom"! Un denn stünn ik miteens an Werner Busserts Graff. Heunings letzte Steed! Alle Belevnisse mit ehm un bi ehm un sien Mudder vun domaalssusten mi dörch'n Kopp. Veele Biller dukten up: De Fährmann halte uns över! Blänkern Wader üm uns, as mien Broder un ik mit Heunings Boot buten up'n Bodden weern.

Werner Bussert weer för'n Ogenblick nich doot. Leviger as in mien Erinnern kunn nüms sien. Ik harr denn woll in disse Minuten den Zippel vun dat Geheimnis vun Doot un Leven griepen kunnt. Avers bloots binah.

Kraunen up de Futtersöök. Bild: Wikimedia Commons

Ik schreev den Riemel vun den "Graffsteenboom". Is dat nu een Dank, is dat een Gröten? Ganz gewiß steckt dor ok mien Denken un Föhlen in, wat mit Werner Bussert to doon hett. Und noch veel mihr.

Kraunen. Bild: Wikimedia Commons

Wohr blieven upletzt de Esch un de Steen up den Karkhoff vun Groot Mohrdörp,
un de Sinn, den wi dorvun ahnen.
Erinnern lenkt uns to "De Puurt to't Paradies". Erinnern is uns Riekdoom,
helpt minnern Plack un Plaag.

Rode Backsteen
lüchen wiet.
Gootsche, ole Kark
up'n Barg
in't Bodden-Dörp.
To Föten
Graff an Graff.

Stillnis un Swiegen
in struppig Gestrüük.
Liesing Swiestern
vun Minschen,
de nich mihr sünd.
't weiht un weevt:
Sien un Nich-Sien!

Feld-Steen an't Graff,
upstellt' Markpahl
vör hunnert Johren.
Tensköppen een Boom.
'n Esch un de Steen!
Stamm is Steen nu.
Nu de Steen Stamm.

Finnen müßt
de eng Verwussnen,
ahnen de Teiken:
Leven un Dood,
Kamen un Gahn
as'n Boomsteen,
siegverslungen.

Esch un Steen!
Wegwieser,
Utdüder
vun Erinnern's Sinn:
Alltiets blifft,
alltiets levt,
wo Harten tranen.

Levig Erinnern
driggt, lööst:
Doot is doot nich,
Nacht is Nacht nich.
Över allens strahlt
heller as alle Sünnen
dat ewig' Licht.
Een Boom, een Steen
een Graff, —