Dr. Ludwig Dreidax, Ökonom un Anthroposoph, *16.November 1907 in Regensburg, †20. März 1943 in Wolsk. Klick op to'n Vergröttern!

De Rägensbörger Ludwich

Opschreven vun Ewald Eden,
na de Erinnern vun Franz Dreidax an sien Vadder Ludwig Dreidax, de ut Rägensborg stammen dä, un na Feldpostbreven vun Ludwig Dreidax an sien Familie

So schidderkgries as dat in Dutten lirgende Ümto üm de Ünnerstand in de Ruinen van Stalingroad, so schedderichgries is ok de Hääven över Russland an dissen Mörgen an d' nägenuntwintichsten Jänner dreeunveertich.

De Stoalinörgeln van de anner Kant hevvt föör een poar Minüten upholln to jaueln un zirsen. Van Oabends schummerdüster bit hen noa Mörgens in de Lächte speelen see sied Doagen — ov sünd dat all Wääken — Nachten föör Nachten desülvige Melodei.

Jüüst hett dat Huulen un dat glieks drup dönnernde Kroaken van Oosten her uphollen, denn sett dat eenmoal Lüchthoaln loater van de Süüderkant wäär in üm denn van dor noa Westen un Nörden wiedertotrekken.

De roden Kanonenscheeters teeknen so Nacht föör Nacht een schuurich Bild van de Windroos in de Koppen van de wenigen düütschen Suldoaten, de van de vöörtieds glorrieke särßte Armee överbleeven sünd van de Veelen, de van de Naziverbräkers in Düütschland in de Kriech dreeven worden sünd, üm löägenshaftich Bott föör dat eegen Volk to winnen.

Dat sünd nu blods noch de blengerigen Knoaken van dat vöörtieds so fette Schwien Wehrmacht, de dor in d' Kädel van Stalingroad dorup wachten, dat see massakreert worden. Netso as de Düütschen dat mit de moakt hemmen, de nu up hör doal koamt.

Retuur? Gifft nich mehr

Vöör de poar Suldoaten givt dat keen Vörgels mehr — un all gannskeen Retuur. Föör hör givt dat blods noch een Wachten up dat Ennen un Trillern, wat denn kummt. De Inpietscher föör de Endsiech, de hevvt sükk vöörtieds all ovsett — as dat noch gung —, ov see köänt in de mestenschkarpe Koal un in d' Ansehn van de nich mehr to tellenden Liekenbargen ok niks mehr särgen.

Jeden van de Mannslüü mit de pottgries Gesichten in de schidderken un kladderken Wehrmachtsuniförmen säänt sükk all de Nachten dissen Momang her, wenner de Kanonenlarm üm hör to van een Minüt up de anner stillhollt.

Denn köänt see föör een poarmoal Oogenblenkern versööken, de Koal wat tägentoholln — de Iiseskoal, de hör Knoaken jümmers langer fasthollt. Wo laang hevvt see all niks mehr van achtern ut de Etapp leevert kräägen — söben Doach … twee Wääken … dree Wääken?

De Leutnant helpt

De Tied verschwemmt in d' Besinnen van de Mannlüü to een doakerken Mengsel mit steenhaartsche Knüben dortüschen — wenner hör "istern Ratschon" in jümmer lütger Deelen tosoamenstukt ward.
De Tied früsst to een blöderken Steen, wenner irgendwons een spierke Freud hochkummt över mannslos worden Äteree — wenner wäär een van de Kameroaden dodblääven is.

Eenzich de Leutnant mit sien över Nacht witt worden Hoar — aal nöömen see de alltieds bedachtige un besunnen Ludwich ut de Regensbörger Auen blods "Herr Leutnant" —, de leet ni ok nur een Word van Trechtwiesung hörn, wenner een van sien Lüü moal wäär föör een poar Minüten vöör Schmacht un Vertwieflung de Zivilisatschon verlüstich gung.

Ovwoll up sien kladderichs Uniförm all laang keen Rangteeken mehr to kenn weesen, wee hum nich de Respekt un dat Vertroon van sien Lüü verlüstich goahn.

In Stalingrad

As een van de Öllsten in de tosoamenschmääten un överblääven Hoopen läch he an dissen Mörgen sien Fuuk mit dat Hüselband föör dat linker Ohr — de faste Bügel leech irgendwons wiet buten vöör de doode Stadd — bi de Siet, bevöör he de beid Jüngsten van d' Restkompanie, de in hör ovschlääten Sömmertüüchs vöör Koal — ov wee dat de Baang vöör dat, wat dor in de tokoamen Stünn'n up hör doalkoamen wüür — vöör sükk hentrillerten, sien Arms üm de Schullern läch. Net as een Voader, de sien Kinner in Schuul hollen will, schoot dat Jupp — een oldgedeenten Feldsuldoaten ut dat hannöversche Göttingen — dör sien Sinnen.

Russisch Suldaten in Stalingrad

Un eder Jupp dissed Denken in sien iisfasten Bräägen wäär updauen kann, löpt in de Kaarkhoffsruh, de över de dode Stadd mit de brennerken Hüüs un över de Stroaten mit de Inschlachkuulen van de Granoaten licht, de Stiäm van Ludwich de Leutnant, de sükk woll een bietji kraberg, oaber doch as dat fredelke Gesumm van komodich Hummeln in de Sömmerheid, dor wiet wäch to Huus, anhört.
Ludi vertellt van zoartlinnen Vöörjoahrsdoagen un de Gröönte mit de wilgen Bloomen an de bajuwarischen Woaterpooln. Een Veerrieger van de jung Keerl, de siene Leevste verloren hett, de singt he sogoar.

Jedeneen kann in de Oogen van de anner sehn, dat de ok heel wiet wäch is mit sien Föölen — heel wiet wäch in de Heimoat bi siene Leevsten. Föör een körten Sett hevvt see dat Blöderk üm sükk to un de Dod vöör de Oogen vergääten. Föör een körten Sett hevvt see de brannende Koal un de kniepende Schmacht ut hör Föölen un Weeten utschloaten. Föör een poar Droomminüten lang hevvt see de Dodenwööste üm sükk to ut de Oogen verloren.

Russisch Suldaten rückt in Stalingrad vör

Disse Minüten van d' Wiesers up de tikkernde Schikksoalsklokk hett föör de Rode Armee rekkt, üm een Schlußsträäk to trekken — hett hör rekkt, üm ünner de gleunich Kädel van Stalingroad dat Füür uttomoaken.
As de erbarmungswürdige Hopen ünnern in dat schwaarte Kellerlokk van hör Denkensreis noa to Huus wäär in de griese Trümmermörgen trüch is, kieken see in d' Rundum blods noch in de Öäpnungen van een büld mattdüster russisch Scheetisens.
Ovwoll in de Gesichten ünner de rode Stern an de Mütz niks to kennen is, faalt doch keen eenzigen Schöät.

De Kameroaden mit de Mongolengesichten helpen hör sogoar noch hoast frünnelk dorbi, ut dat Lokk to klautern. As see aal mitnanner boaben ankoamen sünd, mooten see oaber doch mit hochtillt Aarms vöör de annern hör Püsters herlopen.
In de Stünn'n, as de Dach de gröttste Lächte van sien minn Tied, de he in disse Doagen hett, to foat kricht, finn'n see sükk mirdenmanken van Duusenden annern gefangennoamen Suldoatens ut disse Frontdeel up een pultrich Ackergrund so up de bloote Eer in de Nöächte van een verloaten Buurendörp, wor van de Hüüs blods noch brannerich Müürwarkresten to sehn sünd.

Fungen — dat heet, noch an't Leven

Hier blieven see nu twee Doach un dree Nachten oahn Äten un Drinken to loagern. Schnee un Iis mooten in disse sßärstich Stünn's herhollen, üm de Dörst un de Schmacht nich to een gräsich Deert worden to loaten, dat dat Blood van de eegen Kameroadens suppt und dat Minschenfleesch frätt.

Wiel man hör aal hör Soaken — ok de, de niks mit de Kreech, sünners blods wat mit Minschweesen to doon harn — wächnoamen hett, hett ok nümms keen Klokk mehr, un see weeten nichmoal, wu loat dat in de Tied is.

So moot dat wääsen, wenn een dod is, sächt noa een Ewichkeit de Göttinger Josef to sien Leutnant Ludwich — de Dod hett ok keen Tied. Schiet wat up de Klokken — wat bruken wi een Klokk — de harn wi joa su nich äten kunnt. Mit disse Worden schlutt he de "Ansproak an mien Volk" so as he dor noch achteranstüürt, bevöör he sien Kusen mit heeten Schmacht as een Wulf in dat in de labbrige Kohlstrunkenszopp inweekte Steenbrod schleit. Noa dree Doagen bi dartich Groad ünner Iis un keen Dakk över d' Kopp is dat dat eerste waarme Äten.

See hevvt de blikkern Potten noch gannich recht los, as dat all heet, Dawai, Dawai … Marsch, Marsch …
Nu is dat ok allwäär vöörbi — hier kunnen se in de dree Doagen hör Knoaken tominnst een bäten Ruh tokoamen loaten, oahn stilkens lustern to mooten, ov dor wat dör de Lücht suust kummt, wat Dod un Verdarben in sükk hett.

Marsch dör de Sneewööst

In de nächste Doagen trekkt sükk nu in schidderk Feldgries een Schlaang oahn vöörn un achtern över de russisch Eer dorhen. Noa Süüdoosten to — jümmer noa Süüdoosten to.

Dat dat noa Süüdoosten geit, dat weeten de as läävend Froachteekens dör d' Land schlurenden Elendsgestalten van Leutnant Ludwich — de hett schiens een Droaht noa boaben ton Hääven.

De Schlaang

Nümms dröfft wall sien Stää in de Schlaang verloaten — un dat will ok woll nümms, wiel de Moot und de Kraft dorföör gannich mehr dor is — oaber gediegen is dat — de Regensbörger Ludwich düükt överall bi de Kameroaden up, de man jüüst noch de Kopp boaben hollen köänt, un moakt hör Moot — un givt hör verrafftich ok noch Äteree van siens ov, wor man hüm doch sülben all dat hillige ‚us Voader' dör de Bakkschokken bloasen kann.

Nümms van de Uppassers mit de Scheetisens in d' Füüsten kricht wat dorvan mit — dat schient hoast so, as wenn de Regensbörger Ludwich so unsichtboar as een Engel is.

Noa geföölde duusend Doagen dör Schnee un Iis ringelt sükk de feldgries Schlaang in Betekowka. Een van de Mannslüü, de een spierke Kyrillisch lääsen kunn, de har dit Weeten üm de Noam as Schiethuussärgen in Ümloop brocht.

Wokeen nich wiederkann, warrt doodschaten

Hier in Betetowka kunnen de Minschen van ok blods een spierke Örnung niks spöärn. De Bolschewikibüppersten ween up so veele Plennys ut disse Frontabschnitt nich gefoat un nich inricht. See harn woll eder dormit rääkend, dat hör Lüü veel mehr van de Germanskis — van de Kreechsverbrääkers — ünnerwäägens dodschoaten harn.

Van aal, wat Minsch sükk blods denken kunn, wee nich genuch dor — tominnst nich föör de verhassten Plennys —, blods van eens, van eens wee genuch dor: van Mangel an dat, wat Minsch to'n Överlääven bruken deit, un an Krankheiten un Süken, de sükk bi Minschen, de in sükkse schroaren Tostänne vegetieren mooten, verdannt flink breetmoaken.

Jedeneen wee blied, wenner he verlächt wuur — un sett n'türchlich allns dran, wat he in disse Loach dransetten kunn, üm wächtokoamen. In irgendeen anner Loager — oaber blods wäch van dor. Up Düür tüschen aal de minschlichen Wrakks mit Typhus, Ruhr un Cholera lääven to mooten, dat wee all een lebennigen Dod.

Transport in'n apen Veehwaggon

De Leutnant un de Göttinger Jupp, de harn dat Glükk. Dör dat Goodsärgen van een russisch Doktersch, de de Göttinger Jupp bi aal dat Elend in hör Doktorschkoamer een spierke Freud moakt hett.

An d' darteinsten Märt seeten see Middachs up de noakend hollten Footdeel van een Veewaggon föör de Transport noa Wolsk.

300 Kilometers Iisenboahnfoahrt leegen vöör de Minschen in de oapen Frachtwoagens. 300 Kilometer bi veertich Groad ünner Iis — oahn Strohsakk — oahn Schiethuus — blods mit een poar Bummen vull Woater, dat glieks stief wee, nettegroad see dat ut een Pütt hoalt harn — un mit föör elker Minsch twee Knüben Brod.

Föör de meesten wee dat een Reis in de Dod, de, de een büld van de Mannslüü in de söäben Doach ünnerwäängs all to sükk hoalt hett.

De Leutnant schull noa Gotts Meenen woll nich so schofelich van de Welt goahn as aal de annern, de up de Foahrt eenfach ut de Waggons noa buten schmääten worden sünd — un de keen Gravstää mehr bruksen, denn in de russische Wiede blivt keen Stükkji Fleeschk un keen Knoaken eenfach so lirgen.

An d' twintichsten Määrt is de Toch in Wolsk ankoamen. De Heergott hett de Leutnant mit de Hülp van d' Göttinger Jupp noch sien "Golgatha" bestiegen loaten, um hüm up de Höächte van vöör dat Loagerdoor — un bevöör he dor de irdisch Düvelssoal to sehn kreech — fredelk to sükk in de Ewichkeit to hoalen. De Heergott was in disse Momang sien Seel gnädich.

De Stalingrad-Madonna