Judengeschichten
bi uns tohuus opschreven vun Dieter Guderian Ik harr een jüdschen Grootvadder. He heet Eduard Löwenthal un keem ut Meckelnborg. Opwussen wär he in de lütt Stadt Rehna. De liggt nich wiet af vun de Grenz no Sleswig-Holsteen. Wenn man op de Landkaart ene Linie vun Lübeck no Ratzeborg dahl trecken deit un denn vun'ne Mitt noch ene Linie no Osten, denn is Rehna nich wiet. Langs de Straten sünd dat vun Rehna no Lübeck so bi 25 km. In de Archiven heff ik rutfunnen, dat de eersten Juden in't Johr 1744 no Rehna trocken sünd. Ik bün mit miene Ahnensökeree nich ganz so wiet trüch kamen. Viellicht sünd miene Lüd 1744 all dorbi west. Um düsse Tiet wär dat för Juden nich mehr verbaden, sik in Meckelnborg seßhaft to maken. 1492 sünd alle Juden no en Pogrom ut ganz Meckelnborg rutsmeten worrn. Von dor an wär Meckelnborg en poor Johrhunnert lang "judenfrei". Eduard sien Lüd heeten eers siet 1813 Löwenthal. Aaron
Jochim wär 1776 op de Welt kamen un hett 1813 den Namen Löwenthal
annohmen. De Herzog wull, dat ok de Juden börgerliche Namen
harrn. Un dar kunnen se sik welk utsöken. Aaron Jochims Söhn
Levi Aaron Löwenthal is 1816 born. As jungen Kerl wär
he "Handlungsknecht" bi sienen Vadder. De beiden trocken
över Land, vun Dörp to Dörp, mit Packen vull allerhand
Kram op de Schullern. Eenige harrn sogar ne Schuvkarr för ehre
Soken.
Hüttdodags seggt wi, se wärn Landjuden. Se kloppen an de Dören vun de Lüd un verköffen, wat de Lüd in Hus un Hoff allns so bruken dähn. Damals wär dat ganz normal, dat de Juden mit allns, wat de Lüd in de Dörper nödig harrn, över Land trocken. Wat anners arbeden droffen se domols nich, höchstens noch Geld utlehnen wenn se noog darvun harrn. Aber welk vun de Juden harr dat schon? För de Verlööf, över Land to trecken un Hannel un Wannel to drieven, wär en "Schutzbreef" nödig. Wokeen den kregen dä, müß darför an den Herzog extra wat betahlen, un de allgemeene Stüür sowieso. Eenes Doogs wull Levi Aaron Löwenthal sik seßhaft moken. He schreev an'n 19. April 1843 eenen Breef:
Toeerst leet de Hartog den Breef den Magistrat vun Rehna tokomen und frog an, wat se dormit inverstahn wärn, dat dor en niegen Laden opmokt warrrt. De Magistrat hett dat afsegent, un so kunn Levi Aaron in'n Mai oder Juni 1843 sien' Laden mit Döker un anneren Stoff opmoken. Nu brukt' he nich mehr över Land to trecken. Wat'n dorto noch weten mutt: Nu ers dröff he 'ne Familje gründen. Dat hett denn ok nich mehr lang duurt. An' 16. Augusts 1843 kunn he mit Rieke Lazarus ünner de "Chuppa" gohn (dat is de Stee, an de de Joden tosomen schreven warrt). Un nu lett ok de Kinnersegen nich mehr lang op sik töven. As he nu dat föfte Kind för't Register vun de Jüdsche Gemeen anmelden dä, dor heet de Moder mit'nmal Fanny Falck. Worüm? Rieke wär doot bleven. In dat Heiratsregister steiht:
Denn harrn de beiden noch söß Kinner mit'nanner, un dat drütt dorvun wär mien Grootvadder Eduard Löwenthal. Sienen Söhn Hermann hett Levi Aaron wohrschienlich düchdig ünner de Arms grepen. Hermann hett, noch in Rehna, Klockenmoker lehrt. Dat tell' to de Tied nich as Handwark, un so kunn de junge Jud bi een' christlichen Meister in de Lehr gahn. As he 24 Johr old wär, mok' he in Schwerin sien' eegen Loden op. Un dat in allerbeste Laag. Op siene ölleren Doog is Levi Aaron Löwenthal no Lübeck ümtrocken. De grote Stadt gäv em wohl mehr as de lütte Stadt Rehna. He is 88 Johr old worrn. 9.11.2008
|