Heiner

vun Heinz Rehn

Schutt un Asche, de Oahrn vun den 2. Weltkrieg, weern verblasst. Dat Wirtschaftswunner regeer uns Denken un wi fung'n dat Auto to vergöttern.
De Karkenglocken lüden, eenkelte helle Wulken seil'n langs den Heven, en stille Fierdagsrooh schweev över den Sünndagmorgen.

Ik goh mit Heiner, mien Enkel, an de Hand langs de Dörpsstraat. Heiners Vadder is in Russland bleben un dorum föhl ik mi nu in Plicht naam'm, em den Vadder so good as dat geiht to ersetten.

Na een lütt Stoot goht wi in den Park vun uns Kriegerdenkmal op den Obelisk to, de as een Wiesfinger in den hohen Heven wiest. Kies knirscht ünner uns Fööt. In en groot Oval rund um den Obelisk sünd eenkelte Feldsteen opstellt. Se dräägt de Naam'ns vun de Suldaaten, de in den "Tweten groten Krieg" bleben sünd. Mang de Feldsteen stoht eenkelte Bänke. Wi sett uns neben den Feldsteen, de an Heiners Vadder erinnern schall. Heiner lehnt sik an mi as en Küken, dat ünner de Hehn ehr Flünken Warms un Schutz sööcht. Erst sitt wi wat still bi'nanner, denn fraagt Heiner: "Du, Opa, mien Vadder is doch jüst so geern Smidt ween as du." —
"Ja, mien Jung, dat weer he, dat Iisen to smeden, dat lääg em in Bloot. — Du harrst mol sehn schullt, wo lichthandig he den Hammer op den Amboß feddern läät. Jungedi, dat hett villicht klung'n un schallt, dat weer Musik in uns Smeed. All in't twete Lehrjohr hett he en Peerd jüst so good de Iisen ünner sloog'n as en Gesell. Un mit Peer kunn he umgohn as keen annern. Sülbst en Tier, dat sien ersten Iisen kreeg, kunn he de Angst nehm'n un sien Will'n opdrücken. He hett dat blots stief in de Oogen keken, de Blesse strakelt un sacht den Hals kloppt. Gliek weer dat Tier ruhig, dat jüst noch de Ohr'n anlegt un mit den Steert sloog'n hett. Un wenn dat denn noch en Stück Zucker vun dien Vadder kreeg, denn weer dat Peerd lammfromm, un he kunn dormit doon wat he wull."

Heiner kickt mi groot an, sien Oogen lücht.
"Un stark, Opa, stark is he doch ok ween?" —
"Un ob he stark weer. He kunn een Stück Rundisen, twee Finger dick, mit blanke Hann'n bögen, as weer't een Wichelstock. He hett aver nie nich sien Muskeln speel'n laten, um dor mit antogeben." Den Jung sien Oogen strohlt. Ik freu mi un wünsch, dat de Biller, de ik so freehandig vun sien Vadder mool'n dä, in em to een good Vörbild tohoop smöölten dään.

De Fröhjohrssünn strakelt dat Land, en laue Luft speelt uns um de Nääs. Heiner wiest op de Gussplatte, de vör den Obelisk steiht, un fraagt: "Du, Opa, wat hebbt de Naams to bedüden, de dor op de Platte schreben sünd?" —
"Dat, mien Heiner, sünd de Naams vun de Mannslüüd, de in den 1. groten Krieg full'n sünd."
Heiner kickt mi an: "Full'n, Opa, full'n? wat heet dat?" —
"Ach mien Heiner, dat seggt man so. Ja, wosük schall ik di dat verklaar'n? Ach weets du, Suldaaten, de in Krieg süm Leben laten hebbt, de sünd full'n, dat seggt man so." —
"Wat heet dat, süm Leben laten hebbt, Opa?"—
"Nu, de Suldaten, de in Krieg storben sünd, wat se en Kugel oder en Granatsplitter drapen hett."
Heiner maakt grote Oogen, as kann he nich gläuben, wat ik em vertellt heff. "En Kugel drapen, seggst du, Opa — hett mien Vadder ok so en Kugel drapen?"
Ik nickköpp.
"En Kugel drapen? Ja, hebbt se op em schaten, hebbt se em dootschaten?"
Wat schall ik segg'n? Mi fehlt de Wöör. Heiner aver wiest noch mol op de Platt un kickt mi fraagwies an: "In'n eersten groten Krieg, seggst du. Wat heet dat? Hett dat denn vör den Krieg, in den se mien Vadder dootschoten hebbt, al een annern geben?" —
"Ja, mien Heiner, so is dat. Ik heff al twee grote Kriege beleevt, den eersten un den tweten." —
"Twee Kriege, seggst du, Opa, twee Kriege, dat verstoh ik nich."
"Aver worum denn nich, mien Heiner, wat is doran so swoor to verstohn?"
Heiner schüttelt den Kopp:" Aver in Krieg scheet se doch Menschen doot un smiet Bomben op de Hüüs, as du mi annerletzt vertellt hest."
Ik nick, kann wedder blots nicken.
Nu kickt Heiner mi groot an: "Aver Opa, wenn de Menschen dat weten doot, worum maakt se denn gliek twee Kriege. Weer een denn nich genoog?" —
"O Heiner! Du kannst fragen!" kann ok blots noch stöhn'n.

As de letzte Gong vun de Karkenglock över Land schallt, grippt Heiner na mien Hand: "Du, Opa, een Deel verstoh ik nich —"
"Wat denn, mien Jung?"
Wenn mien Vadder gern bi di in de Schmeed arbeit hett, worum is he denn na de Suldaaten gohn?"
Mi ward warm un kold. "Aver Heiner, wo denkst du hen, he is nich na de Suldaaten gohn, se hebbt em introggen. He kunn nix bi doon, he muß Suldaat warrn."
Heiner kickt mi an, as vertell ik em een Geschicht, de he nich gläuben mach. Denn wedderhoolt he: "He muß? He muß? Is gor nich dorna fraagt worrn? Also as en Peerd, dat so eenfach vör den Mistwaag spannt ward?"
Wat för een Vergiek! Ik schuul na den Jung. He verdreiht de Oogen en beten na boven. So vun de Siet süht he sien Vadder op un daal gliek. Ok he hett ümmer so en beten vun neern na boven keken, wenn em Saken dörch den Kopp gung'n, op de he en Antwort söken dä. Mit datsülbe fraag he ok al: "Segg Opa, wenn ik groot bün, ward de Menschen denn ok wedder Krieg maken?"
Krieg maken? Krieg maken! Mi dreiht sik de Maag. Wat schall ik segg'n? Hett ümmer Kriege geben, ward ümmer Kriege geben? Nee, dat is keen Antwort. Dat is blots een lerrigen Snack vun Lüüd, de vör den Wind seilt un sülbst keen eegen Gedanken op de Been stellt. Wat verlegen strakel ik den Jung över'n Kopp un sä wat liesen: "Ik hoff dat nich."
Heiner aver stellt sik vör mi, kickt mi stief in de Oogen un seggt: " Aver wat is, wenn se nu doch wedder Krieg maakt? Mutt ik denn ok Suldaat warrn? Un segg Opa, ward se mi denn ok doodscheten?"
Ik warr bleek. Mi is, as ward mi de Luft afdrückt un ik stöhn in mi rinn: "O Gott, bewohr mi!"

De Jung aver leggt beide Arms um mien Hals, drückt sik fast an mi und seggt: "Aver dat, Opa, dat warrst du doch nich tolaten, nich Opa, dat warrst du doch nich."
In de Kark bee de Gemeen: "Und vergib uns unsere Schuld." De een mag dorbi an wat dacht hebb'n, wat em leed deit. De annere, wuß von keen Schuld. He gläuv an sik sülbst. Gläuv, dat he en goden Christ weer un dat de leve Gott sien Freud an em hett. De meetsten aver snacken de Wöör blots na, wat dat nu mol so Bruukdom is.
Na de Kark aver gung se all tohoop na Huus un läten sik dat Meddageten smecken. Darna heel'n se Meddagsrooh — mit sik sülbst un de Welt tofreed'n.

Mi aver klung'n noch ümmer Heiners Wöör in de Ohrn. "Aver Opa, dat warrst du doch nich tolaten, nich Opa, dat warrst du nich." Un to'n eerstenmol in mien Leben worr mi klaar, dat dor een grote Schuld op mi luern kann.

"Oh Gott bewohr mi!" schreeg mien Seel.