Foto: AN

Heißwecken-Rezept

• 2 Pund Mehl
• 190 Gramm Botter
• 190 Gramm smolten Botter
• ½ Liter Melk
• för 30 Penning Geest (Hefe)
• ¼ Pund Zucker
• ½ Pund Korinthen
• fienstött Kardamom
  

• Dat Mehl wart warm stellt.
• De Melk un 190 g Botter warrt up 39° warm maakt.
• De Geest warrt mit beten Zucker anröögt.
• In de Mitt vun 't Mehl warrt en Lock buddelt un dor kümmt de Geest un all de annern Todaten rin.
• Allens goor dörchrögen un solang slagen, bet sik Blasen billdt.
• Disse Deeg warrt nu to 'n Upgahn henstellt.
• Wenn he goot upgahn is, warrt de Rest Botter rinkneedt.
• Denn runde Heißewecken dor ut formen.
• De up en Back-Platt setten, de mit Fett afreven is orrer mit Mehl instöövt is.
• Bi starke Hitten (200°-220°) 20 bet 25 Minuten backen.

Dit is man blots en Grund-Rezept. Elkeen Huusfru hett ehre egen lütten Tricks för "ehre Heetwecken":

• Se rullt den Deeg ut un snitt dor Quadrate rut,
• se bestriek de mit Ei (dat is in uns Familie begäng),
• se bestreut de mit Zitronat,
• se gütt vör 't Backen Rosenwater dor över,
• se backt de ut Plunderdeeg,
• se höhlt in de Mitt en Lock rut, leggt dat - wat se ruthaalt hett - in hitte Sahne un Bodder un sett dat nastens wedder in de Heetweck rin,
• un un un...

Ja, as ik al seggt heff, Heißwecken is meist allens, wat ik vun Fasslam noch weet. Man ganz anners mien Fründin Inge ut Gammendörp. Se weet noch veel un hett upschreven, wat ehr över Fasslam bekannt is. Un Walter Meß ut Landkirchen hett olle Verse över Fasslam funnen.

Fasslam
vun Inge Weiland

Dat Woort Fasslam kümmt vun Fastelabend un is egens de Abend vör "Aschermittwoch". Aver dor sünd oftens uk de dree Daag vör de Fastentiet mit meent: Sünndag, Maandag un Dingsdag. So kann man Fasslam woll gliek setten mit dat hochdüütsch "Fastnacht", wat in de katholisch Gegenden so dull fiert ward.
Nu schull man menen, Fastel kümmt vun fasten, aver na dat "Schleswig-Holsteinische Wörterbuch" vun Mensing geiht dat mehr op dat ole Woort faseln torüch, "sich fortpflanzen", harr dat doch twischen Winter un Fröhjohr in vörchristlich Tiet en "Fruchtbarkeitsfest" geven, steiht dor to lesen. Uk ward dor Fastel mit dat Woort fasen in Verbindung bröcht: "umherschweifen, sich albern benehmen". Bekannt is, dat man fröher to Fasslam allerlei Schabernack dreven harr. Dorto passt de Geschicht vun dat Bullenstöten in Gammendörp, wo se enen Bull mit Branntwien duun maakt harrn, opschreven vun Peter Wiepert in "Fehmarnsch Humor": "De Gammendörper Dörpsbull", passeert 1856.

Foto: AN

Vun "Sitten un Bräuche" to Fasslam is nich veel bleven. Ik kann mi noch an dat Heetwecken-Lopen in Burg erinnern so in de dörtiger Johren. Dor güngen de Kinner, meist Deerns, vun Huus to Huus un süngen or sään enen Spruch op:

Vundaag is dat Schacheldag, (schacheln heet insammeln)
dat ik Hedewich pietschen mag.
Wüllt ji nich in Goden,
denn pietsch ik mit de Roden".
En anner Riemel heet:
"Hüüt, hüüt is de Dag,
dat ik Heetwecken schacheln mag.
Kaamt ji nich so gau,
kaam ik mit de Rood,
kaamt ji nich so glieks,
kaam ik mit de Pietsch.

Foto: AN

De Kinner harrn Roden (Ruten) in de Hannen, dat weern Twiegen, de mit bunte Bänner smückt weern. Dat Rümgahn mit de Roden un dat Anrögen mit düsse Twiegen schall op enen heidnische Bruuk torüch gahn.
In Gammendörp sall dat bet in de twintiger Johren jüst so west sien. Kalli Klüver klingt dat noch in't Ohr, wo dat to'n Schluss ümmer heten dee:
"Hedewich, Hedewich, Hedewich!".
Un denn kregen se en poor Heetwecken in ehr'n Korf. Wat weer dat för 'n Freid!

Heetwecken weern ganz lecker sööt Pummeln ut Geestdeeg (Hefeteig) backt un mit veel Botter un Krinten binnen un mit Kardamom afschmeckt.

To Middag geef dat an Fasslam fröher ümmer Gröönkohl mit Fleeschfatt. Dat weer en Schöttel mit rökert Rindfleesch, Speck un Wurst un Tung or mit rökert Schwienskopp, Koh-Euter, Mettwust un Schaapsschinken. Dit Eten geev dat blot op Fehmarn, schrifft Mensing. Ik kenn dat nich mehr so. Wi eten den Gröönkohl mit rökert Schwiensback, dünn Mettwust un Lungenwust. Dorto hören ganz lütte Pellkantüffeln in Zucker un Schmolt rund üm bruun braadt. Un an besten schmeck de Gröönkohl an den negsten Dag in de Pann opwarmt. För vele ole Fehmaraner weer dat ganz wat Besonners, dat Gröönkohleten. Un good Frost müss de Gröönkohl hatt hebben, ehr dat man em kaken kunn, sään se.

Fasslam-Maandagmorgen wörrn överall in uns Dörp de Dubenpahlen un Dubenschlääg rein maakt. Vun Middag an harre de Lüüd denn frie un Dingsdag den ganzen Dag. Bet in de sößtiger Johren weer dat vun ganz ole Tieden her all ümmmer so ween. Denn höllen uns Vörfohren ehre wichtigsten Versammlungen af. So müssen in de Tiet vör de Verkoppelungen vun dat Ploogland jedet Johr de Ackerschlägen nie indeelt warm. Genau wörr fastleggt, wer wat wann un wo to beseien harr, dormit dat kenn Striet un Arger geven kunn. Uk vele anner Dörpsangelegenheiten wörrn an de Fasslamsdaag regelt. In 't 18. un 19. Johrhunnert geev dat in Gammendörp mehr lütte Gillen. Dorvun vertell Peter Wiepert mal wat in de "Lübecker Nachrichten". De Flasshuusbröder vun de Flassgill kemen an den Fasslams-Sünndag to'n Afreken tosamen. Se gönnen sik en groot Tunn Beer, dat sünd 1741, un se eten lütte Heetwecken dorto, "ehre Flasshuuspummeln". Dorbi güng dat mitünner hooch her. Harm de Flasshuusbröder doch mal en poor Kruken Branntwien schenkt kregen un legen toletzt all ünnern Disch bet op ehren "Flasshuusömer" Peter Niklas Schümann, ehren Vörsitter 1830, de kunn enen ölligen Stebel verdregen, harr he doch bi de dän'schen Dragoner deent hatt.

Uk de Doorbröderschapen fiern goot. 1645 weern de Bullendoorsbröder in dat Beer (so nennen se ehre Tosamenkünfte) vun de Orthdoorslüüd kamen to larmen un to strieden. De Dörpsgeschworenen müssen ehr uteneen bringen. Verdragen harre se sik denn weller an den negsten Dag op den Dingsteen.

1705 wörr vun den Kirchspeelrichter bi dat Schädelgericht in Landkirchen en Beschwerde inreicht, dat de Gammendörper Wurthbröder (Wurthdoor) ehr lütt Beer grötter fiert harrn as de ganze Gammendörper Naverschap.
Bet 1780 geev dat in Gammendörp noch twee Sootbröderschapen. Uk de harrn ehr Afreken an Fasslam un drünken ehr Beer dorto.

Ik kenn dat noch, dat an den Fasslamsmaandag de Graswegen för de Zegen vun de Gemeinde verpacht wörrn un uk de Binnenseen vör de Reet-Oorn. Dat güng in unsern Kroog mit enen groten Hallo vör sik.

Hüüt ward to Fasslam blot noch bi de Bisdörper Füürwehr un de St. Osewald-Gill in Dänschendörp afrekent un fiert.

Wat dat Gröönkohleten angeiht, dat kennen wi in Gammendörp noch to Fasslam, un de Heetwecken, de möögt wi hüüt noch jüst so geern, as dormals de Dörpslüüd.

Klick op to'n Vergröttern!

Ik erinner, dat wi Deerns in de Stadt (Burg) sään:

"Heute ist der Tag,
wo ich Heißewecken mag.
Gibst' mir nicht im Guten
hau ich mit der Ruten!"

Foto: AN