 |
|
De Johrstieden bi uns in Sleswig-Holsteen vun Henning Eggers
De Astronomen hebbt mennich dorto bidragen. Bi dat Bekieken vun uns Heeben hebbt se de Steernbiller so fastleggt, so as se denn op de Kalenner antosehn sünd. De Astrologie hätt denn ok noch wat dorto daan, so kämen denn de Steernteken mit den Beginn vun den Steenbock, de Watermann, de Fische, den Widder, den Stier, de Tweeschen, de Kreevt, de Löw, de Jungfruu, de Waag, de Skorpion un de Schütt.
De Christen hebbt dat Karkenjohr noch en beten anners optühnt, dat Johr fangt mit den 1. Advent an btw. mit de Wiehnachtstied un de Geburt vun uns Jesus Christus an, denn kömmt de Johrswessel mit Ooltjohrsavend, un denn de Hillige-dree-Königs-Dag odder ok Epiphanias — dat Lichterfest — nennt. Fasten- un Passionstied slött sik an bit Karfriedag. De Oostertied geiht denn bit Pingsten. De Tied darnah hett jümmer sünndags den Tonaam "de eerste (tweete usw.) Sünndag na Trinitatis". Dat geiht bit to dat Aarntdankfest; nu kömmt de stille un druurige Tied to'n Gedenken an uns Doden, mit dat End vun't Karkenjohr, den Ewigkeitssünndag.
Veele Fieerdag sünd vun de Heiden in't Christliche övernahmen worn, so as de Wintersünnwend an 21. Dezember — de längste Nacht; in März dat Bikebrenn odder dat Oosterfüer, as Teken de Lenz küümt. Denn, ganz tovörderst, dat Mitsommerfest in Skandinavien an 21. Juni — de körtste Nacht in't Johr. Afhängig vun dat Johr, de Maande un dormit verbunnen mit de Landwirtschop sünd de Buernregeln — un ok vun den Hunnertjährigen Kalenner. Dat fangt meist mit den Winter an, so as ik dat nu opschriewen do. Nu hebbt wi de köllste Tied, de mennichmol över Februar anhöllt, bit noch in März. Dat Water in de Beken, in de Överswemmungen op de Wischen un ok de Grote Plöner See harr fröher toverlässig dicket Ies; wenn't hoch keem, denn bit ton halven Meter dick. Bi düsse aasige Küll wör Slittschoh lopen, Ieshockey speelt un ok sleistert. Wenn denn ok noch deep Snee op de Wischen liggt, wärn wi mit uns Sleeden op Julius Staack siene Koppeln ton Rodeln. Weeten de Lüüd noch den Snack: "Wenn de Buuer üm den 2. Februar — dat's bi de Kathooschen Mariä Lichtmess — sien Schadden süht, denn kruupt he nochmool söss Weeken in de Puuch."
Jo, de oolen Buuern hebbt dat all vör veele hunnert Johrn wüsst, un nu weeten se dat ok. Is dat Land nich mehr frooren un nich to Natt, denn geiht dat Plögen los, wenn de Ploogschoor ok kloor maakt is. Nu geiht dat Buuernjohr los. De Planten un Bloomen hebbt sick op allens inricht, wat dat Weder för Kapriolen slagen deit. Dor is de April jo för tostännig — "Kreiht de Hahn op den Mist, so ännert sick dat Weder odder blift so, as dat is." So lang as een denken kann, hett dat Lüüd geven, de dat Weeder vörrutseggen kunn. Se hebbt dat wüsst, wat dat heet, wenn de Swulken deep fleegen odder wenn de Sünn an Avend mit so'n schön Root daalgüng, un ok, wo de Wulken utsehn, ehr dat Regen geven deit. Weeten se, wat de Cirruswulken (Fedderwulken) seggt? Se snackt vun Wind un Regen: dat hebbt de Buuern all lang wüsst, odder wat dat en harten Winter odder en hitten Sommer geven deit. Dat hebbt de Vadders ehre Söhns jümmer bibröcht, wieldat se jo ok nich schriewen un lesen kunnen.
Nu sünd wi bi de Buuernregeln. Is dat Spökenkram? Dat ward vun de Wederregeln afleit. So käm dat all in't Öllertum vör, so in den Fasti Orvid. Ok in't Niege Testament sünd Wederregeln opnohmen, de sick allerdings op Palästina beschränken dot. So seggte Jesus to de Lüüd, "wenn ji in Westen Wulken opstiegen seht, denn seggt ji, dat ward regnen. Wenn de Südwind weiht, denn seggt ji, nu givt Hitten; und dat dröppt in." (Lukas 12, 54-55). Muss di wunnern, dat slöcht ok hüüttodags noch an. Goht wi mol de Maande de reeg na: Januar:
Februar:
März:
April:
Mai:
Juni:
Juli:
August:
September:
Oktober:
November:
Dezember:
|
|
|
13.12.2018 |
Wat
is een Johr? Een Johr hätt 12 Maande, 52 Weeken un 365 Dage.
Denn ünnerdeelt sik dat noch in 4 Quartale, een Quartal sünd
jümmer 3 Maande, de denn Fröhjohr, Sommer, Harvst un Winter
sick nennt. Dorto koomt jo noch de Ünnerdeelungen, an 21. März
de Lenzanfang, an 21. Juni de Sommeranfang, an 23. September de
Harvstanfang un an 21. Dezember de Winteranfang. De Maande hebbt
faste Daten, so hebbt Januar, März, Mai, Juli, August, Oktober
un Dezember jümmer 31 Dag; Februar hätt 28 Daag —
alle 4 Johrn gift dat een Schaltjohr, denn hätt he 29 Daag;
April, Juni, September un November jümmer 30 Dag. 
