Dodelsteen

vun Anke Nissen

Wi harrn uns mal wedder up de Insel tosamenfunnen, wi, de hier mal tohoop to School gahn weern. Veel Vertellen, all dörch'neen, veel Freuen — man denn is en Fehmaranerin mit uns na Wulfen föhrt un hett uns dor en steintietlich Langgrav wiest, un se wüss ok veel dorvun to vertellen.

Dat niege ole Steentiet-Grav

Up düssen Oppersteen is villicht maal wirklich Bloot flaten

Klick up to'n Vergröttern!

Klick up to'n Vergröttern!

De Wächtersteen bewacht keen wirkliche Dode

Bi Wulfen up Fehmarn hett dat wohrschienlich mal steintietlich Langgräver geven, tominnst dree, so warrt annahmen.
Nu sünd de Fehmaraner up de Idee kamen un hebbt so en steintietlich Grav nabuut. Se hebbt enen Uproop rutgeven un fraagt, wo se sik poor grode Findlinge afhalen dörven. Un dorbi sünd vele Steen tohoop kamen, wunnerschöne grote Steen. Up twee vun de Steen hett man Inschriften funnen.

Man düsse Inschriften, de bi den Graff-Niegbu upduukt sünd, sünd ok för sik heel intressant!

As sik denn rutstell, weern disse beiden "Verkoppelungssteen", also Grenzsteen. Up Fehmarn seggt man ok "Dodelsteen" dorto. Disse Naam stünn in de Beliebung vun de Bannesdörper Buurn. Ene Beliebung is ene Satzung, disse stammt wohl al vun 1588. Dor in heet dat:

"Niemand soll über gesetzten Dodelstein graben oder tüddern, by Brüche (Bußabgabe) und Straffe sooft solches geschieht, von jeglichen Theil eines achtentheil Biers."

Hett also een över den upstellten Dodelsteen vun sien Feldnaver röver plöögt orrer graavt — orrer leet een sien anplockt Veeh up de anner Siet vun de Grenzmarkierung weiden —, denn wörr he bestraaft. He müß en achtel Tonne Beer (ca. 16 Liter) an de Dörpsgemeinschaft afgeven. — Prost!

Up den enen Dodelsteen steiht:

Diese Coppeln ge
hörn PMP et
mensis 1783

"PMP" bedüüdt: Peter Mackeprang. De hett vun 1753-1828 leevt. He harr af 1777 enen Hoff in Mummendörp. Disse Verkoppelungssteen markier Koppeln nördlich vun de Straat, de vun Mummendörp na Augustenbarg güng.
"Et" is latiensch un bedüüdt "und".
"Mensis" is ok latiensch un bedüüdt meten, bemeten, hüüt wörr man villicht seggen vermeten.

Also seggt de Inschrift up den schönen ollen Steen:

Disse Koppeln höört Peter Mackeprang to
un sünd 1783 vermeten worrn

Dat Teken för PMP is ene Huusmarke. Jeedeen Hoff harr fröher siene Huusmarke. Dormit weer allens, wat to den Hoff höör, tekent, dat Veeh, alle Schaap, dat Geschirr, also Hacken, Schüfeln, Escher usw., Hüüs, Schünen, Grenzsteen... De Huusmarke weer ok en gültig Siegel un en Ersatz för ene Ünnerschrift. Man mütt nämlich bedenken, dat fröher de mehrsten Lüüd nich schrieven orrer lesen kunnen. Man hett sien Teken maakt.

Blots frie Buurn harrn ene Huusmarke.

Up Fehmarn geev dat över 200 Huusmarken. Dat weern mehrst eenfache Symbole, de ok Minschen erkennen kunnen, de nich lesen kunnen. Se seht oft ut as germanisch Runen orrer geometrisch Figuren.
Un PMP weer de Huusmarke vun den Hoff vun Peter Mackeprang.

Huusmarken heff ik up Fehmarn ok al sehen up de Beetschemel in de Landkirchner Kirch un an de Sieden vun de Bänke in de Burger St.Nicolei-Kirch. Männichmal kann man de ok noch an Hüüs sehen, so in Landkirchen an de Aalkate. Ok mien Familie, also de vun mien Mudders Siet, hett noch ehre Huusmarke.

Up den annern Dodelsteen steiht "HCLF FALF 174 88".
Wo he mal stahn hett, dat weet man hüüt nich mehr. Dat runenordig Teken mank de Johrestall 1788 is ok weller ene Huusmarke. De stammt vun den Hoff vun Claus un Anna Lafrentz. De Hoff hett vörher Claus un Elsabe Maas tohöört.

Dat Langgrav mixt de Tieden — de Anlaag ut de Vörgeschichte, de Inschriften up de Steen ut histoorsche Epochen

Mi hett de Naam "Dodelsteen" för den Verkoppelungssteen so goot gefullen, dat ik hier en beten dorvun vertellt heff. Un wenn Se mal enen Utfloog maken wüllt, denn kann ik Wulfen up Fehmarn mit dat nabuut steintietlich Langgrav un de beiden Dodelsteen würklich empfehlen.

De gewaltige Oppersteen