De Fru 

vun Claus Günther

As de Krieg to Enn weer, 1945, harrn wi keen Tohuus mehr; mien Öllern un ik weren utbombt in Horborg. Mien Vadder weer in Gefangenschop, un ik weer in de Kinnerlandverschicken. To'n Glück hefft wi överleevt un kunnen, een na'n annern, bi uns Torüchtkunft in't lüttje Huus vun miene Oma ünnerkrupen.

Utbombt. Wat bedüüt dat egenlich? Ik weer dörteihn Johr olt to de Tied, un ik heff op een Slag keene Böker mehr hatt, keen Tüüg, keene Speelsaken, nix. Mien Tohuus weer weg, aver ok miene Frünnen un Speelmaten. Un Oma wahn in Wilstörp, dat's 'n heel anner Stadtdeel vun Horborg, dor heff ik keeneen kennt in mien Oller. Bannig eng worrn is dat bi mien Grootmodder; un denn keem ok noch en Fru, de wi nich kennt hefft, un trock mit in. Dat heet, se weer de Swägerin vun dat Ehpoor, dat ünner't Dack wahnen dä.

In't Huus geev dat man een Toilett, un de weer parterre. Welkeen na Tante Meier wull un baven wahn, müss de Trepp rünner. Mi full op, dat de Fru, de wi blots as "Swägerin" kennt hefft, vör un na jemehr "Beseuk" jümmers ielig vörbi husch, as wull se keeneen sehn or as wenn se en slecht Geweten harr. Villicht schaamt se sik ok, aver för wat?

An een Dag heff ik ehr anhollen un na ehren Namen froogt, man de see mi nix. En Kriegerweetfro, heff ik dacht. Ehr Mann weer woll doot bleven an de Front, he storv den Heldendood für Führer und Vaterland, un se much dor nich över snacken. Poor Maande later is de se wedder uttrocken un ik heff ehr meist vergeten.

Middewiel hefft wi den eersten Oktober 1946. Wat'n scheunen Harvstdag dat is! Bi meist achtteihn Graad kannst buten de Sünn geneten, man gegen Avend warrt frisch, un de Daag warrt ok al kötter. In de grote Köök bi Oma sitt ik mit mien Öllern vör dat Radio, den Volksempfänger. Hüüt warrt in den Nürnberger Prozess de Oordelen gegen de Hauptkriegsverbrekers ut de Nazitied verkünnigt. Mien Vadder is bannig spannt — un denn geiht dat loos, op Engelsch un op Düütsch, Slag op Slag. Toeerst warrt de Naam vun den Keerl vörleest un de Anklaag, un denn heet dat: "Death by hanging!" De Doodsstraaf weer to de Tied noch nich afschafft. Vadder schüddkopp trurig un mummel wat vun "Siegermentalität".

De mehrsten vun de Verbrekers heff ik ut dat Blatt kennt, aver'n poor ok nich. Un ik heff dat eerste Mal höört, an wat de allens schüllig weren! Gresig. "Death by hanging!" Un wedder: Naam, Anklaag, "Death by hanging!"

Dode un Verdrevene dör den Krieg

Opletzt keem en Naam, de mi meist ümsmeten hett: Ernst Kaltenbrunner. Kaltenbrunner —? Akkerat so harr de verhuschte Fro heten, de bi Oma ünnert Dack wahnt harr! Weer dat de Ehfro vun düssen Verbreker? Mi schudder. Ik meen, dat gifft jo noch mehr Lüüd mit solk Naams, aver dat verklor nich ehr Verhollen. As all de Oordelen verkünnigt weren, keem Musik. Ich hab mich ergeben mit Herz und mit Hand … "Dat mutt ja nu nich ok noch sien!", keem Modder in de Brass. Vadder verdrück sik. Ik heff dacht: Dat ol Leed harr ik ok utsöcht, dat passt.

Later heff ik mi kunnig mookt, wat düsse Kaltenbrunner verbraken hett. De Keerl weer anklagt wegen Verbrekens gegen de Minschlichkeit, wegen Moord, Deportatschonen, Misshanneln un Plünnern — un wat seggt de Halunk? "Ich fühle mich nicht schuldig." Sogor sien Ünnerschrieven stell he in Afreed! En Schuer güng mi den Rüch daal. Wat hefft wi, wat heff ik allens nich wusst ut de Tied, woneem ik opwussen bün?
An'n 16. Oktober 1946 hefft's Kaltenbrunner ophangt, negen annere vun de Nazihannaken ok.

"Unschüllige" Kriegsverbreker in Nürnbarg

Nu kann een seggen: De Fro vun den Verbreker Kaltenbrunner is unschüllig. — Mag woll ween. Elkeen hett för sik sülvst intostahn. Slimm noog, dat wi uns Tohuus verloren hefft … Man denn full mi in, dat de jöödschen Navern toeerst jemehr Gottshuus verloren hefft, denn jemehr Wahnung un amenn jemehr Leven. Allens tonicht. Bloots wieldat se Juden weren!

Mit dat Toschannmoken vun jemehr Synagoog hett allens anfungen, 1938. Mien Vadder weer dorbi, as SA-Mann. Mehr weet ik nich, un as ik em froog, blaff he kott anbunnen: "Wees still, Jung! Vun dat will doch keeneen mehr wat hören!"

Dat is nu an de tachentig Johr her. Un wedder hefft wi Krieg! Ik kunn schriegen. De Minschen warrt un warrt nich klöker. Mi kummt dat Leed in'n Sinn — op Platt: Segg, wo de Suldaten sünd …

Ik bün trurig.