De Lüchttoorn an'e Bunthausspitz

Bunthaus
un de grote Elv-Swinnel

vun Marlou Lessing

An de Südoostspitz vun de Elvinsel Wilhelmsborg, in den Hamborger Stadtdeel Moorwerder, deelt sik de Elv in Norder- un Süderelv. Eerst söventeihn Kilometer wieder stroomaf, bi Altona, vereent sik de twee Elvarms wedder. Dortwüschen liggt even de Insel Wilhelmsborg.

De Punkt, 'neem sik de twee Flussarms deelt, heet Bunthausspitz. Dor steiht en lütte Lüchttoorn, de siet 1977 in Pension is: dat Bunthaus-Lüchtfüür. En idyllsche Wannerweg föhrt dorhen, en knappen Kilometer vun Parkplatz orr Busstation, achter en Wohnmobil-Park langs, 'neem de Urlaubers mit ehr Hunnen morgens vör't Wohnmobil an't Fröhstück sitt un fründlich grööt. Över en Damm, kröönt vun en lütte Allee, kümmst na den Toorn. He is vun Holt un Iesen, knapp söven Meter hooch un smuck in Gröön un Witt anpöönt. En lütte Iesenledder kannst ropstiegen un vun dor in de (lerrige) Latern kieken... oder wied na Südoost in't Land.

Op den Bunthäuser Damm

De Gegend ümto is heel gröön un idyllisch, du glöövst gor nich, dat du in'e Grootstadt büst. Liekers hett sik dat hier entscheden, dat Hamborg so en grote, dominante Stadt woorn is. Un dorachter stekt en teemlich drieste Swinnel.

Süden de Elv leeg al vun Öllers her en ganze Reeg muntere Havenstäder: Harborg, Stade, ok Buxtehude un Winsen harrn Ambitionen, de Elvschippfohrt to nütten. All düsse Städer harrn de Elv neegbi un en lütten Fluss, de in de Elv münnen dä — liek as Hamborg mit de Alster. Un se möken Hamborg bannig Kopppien, denn natüürlicherwies wull elk Havenstadt den Löwenandeel vun den Hannel för sik. De Süderelv weer vun Natuur de gröttere Elvarm, wat Harborg topass keem, un Stade leeg sowiso neeger an de Elvmündung. De Norderelv weer bloots en wat littaftige Nevenarm. Hamborg müss wat doon.

De Torm in Sicht

Dor hebbt denn de Hamborger Pepersäck nich in den Pepersack, sünnern in de Trickkist grepen. 1395 kunn Hamborg de Elvinsel köpen un hett sietdat eenfach mit Militärgewalt op de Elv regeert. In de Tied woor ok dat Wachthuus an de Inselspitz buut, dat kakelbunt west ween mutt, denn dat kreeg den Naam "Bunthaus". Hüüt steiht dat al lang nich mehr.

Hamborg harr al ut dat Middelöller her dat so nöömte Stapelrecht, dat heet, dat all Kooplü, de dör de Stadt trecken wullen, ehr Waren dor ok anbeden müssen — so harrn de Hamborgers faken de eerste Wahl un kunnen dat Beste wegköpen. Düsse Plicht dwüngen se nu ok de Scheep op: jedeen Schipp, dat de Elv passeer, müss in Hamborg Hollstopp maken un ehr Woren anbeden. Harborg, Stade, Buxtehude un Lümborg hebbt ehr dorwegen verklaagt — Hamborg kreeg na elend lange Tied Recht. Dat weer al 1618.

Dor steiht he, as'n Speeltüüch

Nu müssen all de Scheep avers över de Norderelv na Hamborg fohren! Do hebbt de Hamborgers anfungen, de Elv mit Ajess so ümtomodeln, dat de Süderelv minner Water kreeg un versanden dä. De Norderelv müss de gröttere Elvarm warrn — op't best müss he dat "vun Natuur" ween! Se hebbt ok en Koort teknen laten, 'neem dat al fälschlicherwies so dorstellt weer.

Dat Ümmodeln vun'e Elv duer avers Johrhunnerte. So licht leet sik de Fluss nich bedwingen. Vun't 19. Johrhunnert af an woor hier an de Bunthausspitz veel daan: De "Stackmeisterei" woor buut, en Basis för de Ingreep in den Flussverloop. Vun dor woorn so nöömte Stacken un Dämme in den Fluss dreven, de mehr Water na Noorn lenken dään.

Links de Norder-, rechts de Süderelv:
De Bunthausspitz in de Morgensünn, vun'n Lüchttoorn ut knipst

Hendal vun de Iesentrepp

1908 woor endlich mit Preußen en Verdrag slaten, dat Noord- un Süderelv in etwa glieks veel Water föhren müssen. Dat — un ok de Waterqualität — warrt bet hüüt hier sekerstellt. 1914 woor de schnuckelige lütte Lüchttoorm buut, de bet 1977 in Bedreev weer. Sietdat is he dör Tunnen ersett. De Toorn steiht avers ünner Denkmalschuul un warrt vun en Vereen leeftallig pleegt.

Nu stellt sik mal vör, de Hamborgers harrn, vun't Middelöller an, ehrlich speelt! Sachs weer Harborg hüüt de grote Haven un de Metropole, de sik wied in't neddersässische Land rinfreten harr. Stade un Winsen weern längst Stadtdelen vun Harborg, ehr ole Struktuur knapp noch to kennen... Ok Hamborg weer "Harborg-Hamborg", en wat afleggen Stadtdeel norden de Elv; Eppendörp un Wandsbek weern sachs noch Dörpen... un de Alster en Naherholungsrebett för de stressten Harborgers.

Tja, Wat-weer-wenn-Geschichte! De Mööglichkeiten deelt sik as twee Flussarms, un welken Loop de Geschichte nimmt, bestimmt jümmer mehr de Minsch. Hüüt ok. Wo geern harrn wi mennigmaal en lütten Lüchttoorn, üm de rechte Richt to finnen!