 |
|
De Brauerstraat in Stood vun Julius Alpers |
|||||||
|
De Brauerstraat in Stood Dat is nu al verdammt lang her, wo ik as Kind in Stood inne Brauerstrååt wohnt heff und en Barg belevt heff. Nun bün ik 81 Johr, aver man weet noch veel ut de Kinnertiet to vertell'n. Dat liggt mi nu an'n Harten, doröber so'n beten to schrieben. De Brauerstraat leeg domaals teemlich an't Enn von de Stadt Stood in Richtung Ringsför nå Hasfeld to. Achtern an't Enn von de Straat, dor weer de Koohweid mit ne grode Schüün vun Hein Badenhogen, en Buurn merden inne Stadt. Denn nå Birkenhain to, dor harrn de Dubbener Buurn, de Mörkermeister Firma Albers ut de Hasfellerstraat und een Buur Ehlers ut Stood ehre Lännerien, Wischen un Weiden.
Ut Schinnerkuhl ut Goorns
Anton Wohlers hörte een Stück Land, de Schinnerkuhl. Wi Jungs harrn dat jümmer hild, wenn wi in'e Eerd na't Plögen na Peerknocken söken dään, männigmaal hebbt wi welk funnen. Veele Lüüd ut de Brauerstraat harrn ehrn Schrebergoorn achter de Brauerstraat, planten Kantüffel, Arften, Bohnen, Greunkohl und Petersill, aver ok Steckröven. För Blomen weer wenig Platz. Bloots Stickelbeern, Johannisbeern, Brombeern und en poor Erdbeern. Dorför weer ne lüttje Eck för frie, dat mit miene Mudder von de Früchten Marmelaad kaken kunn. — Bald elkeen Goorn sehg so ut.
Ok legen dree grode Feldsteen ünnen an'n Wech na'n Dubben to, mit en Krüüz inmeisselt. De mööt al verdammt old ween, wahrschienlich as Wechbeteknung oder Feldmark-Makierung? Ick weet dat nich so genau, heff mi ok domaals as Jung nich üm kümmert.
Wo se nu afbleven sünd, mach de Dübel weiten. Aber bi de Krüüzsteen, door deilt sik ok de Wech. Eenmaal övern Barg graadut, wenn man vun de Brauerstraat keem hen na Dubben to, links na de Schrebergorns und rechts na Barge und Thun to. Wi hebbt faken up düsse Felsbrocken jümmer speelt. Ok weern dor noch dree groote Bööm, as Kind goot rupptokladdern. Wi Kinner von de Brauerstraat harrn een groot Revier to'm Spelen.
Een Steen mit en Krüüz, de leeg tämlich na de Brauerstraat to, dor wo nu de Kark is. In'n Smeed sien Riek
In düsse Brauerstraat, dor hett en goden Schlag Minschen wohnt.
Ik will se mol optellen: Wi harrn een Gemischtworenloden, Johann Moonk up de Eck von uns Straat un de Hassfellerstraat. De weer ok Höker. Un Kåhlen kunn man bi em ok köppen, aver ok Pött un Pann. En Schmeedmeister weer dor: Opa Moonk, de över Land trocken is, üm bi de Buurn Peer to beslåån und süß allens wedder in de Reig to bringen, wat in de Landwirtschaft twei güng, he harr jümmer goot to doon.
Aver ok to Huus achtern up den Hoff, dor harr he en lüttje Warksteed. Dat weer blots en Verslaag mit een Amboss, Feldsmeed, Warktüüg un Hoofiesen, allens hüng akraat an de Wand. Wenn de Ole Smidt Mohnk een gooden Dag harr und he nich besapen weer, denn kunn wi Kinner de Feldsmeed pedden bi em in'e Smeed orrer wi dröfften ok maal 'n Peerd fasthollen orrer dat Been hochhollen, wenn hei den Gaul en nieges Haufiesen anpassen dää. Denn geev dat för den Nameddag bi em för dat Smeedpedden fief Penn. Dat reikte ut bi Koopmaan Monk för een Tüüt Bruchbonsche. Wenn wi denn swatt na Huus hen kemen, denn steckt Vadder mi in'n Sommer unner de Pump — splidderfasernaakt. In Winter keem ik in de Waschköök in de Waschbalg, dat ik man ja wedder schier utsehg. In de Schoosterwarksteed
Den Schoostermeester Willi Zaus geev dat ok. Bi den kunnen wi jümmer tokieken bi sien Arbeid. Wi Jungs müßten den Pickdroht dörch den Holtteerklumpen un nahsten dörch den Immenwassklumpen trecken. Dorna weer de Pickdroht fien gängsch. Denn Pickdroht brukte de Schooster tau't Neign vun de Schauh. Veele Geschichten ut den 1. Weltkrieg hett de Schooster Zaus uns vörspunnen, ik glööv, een Barg Tühnkraam weer dorbi. Wi hebbt em aver allens glöövt. Hei kunn bannig gaud vertellen, ha jo. He harr ja ok en Barg belevt as Suldat. Hei weer tweimaal verwundt. Un in de Gefangenschaft bi den Franzmann weer hei ok. Wi Jungs weern jümmer gaude Tauhörers. Twei Höltentüffelmeisters Hannes und Peter Tiedemann harrn wi ok. Hannes Tiedemann weer de Füürwehrhauptmann vun de Ringsförder Füürwehr.
Ok en Mörder wahnte in uns Straat, den hebbt se aver bald to faten kregen. Opa Lösau harr en Höhnerfarm achter sien Huus un een Barg Zegen un Zegenbück.
Wi Kinner dörften bi't Fuddern, Eiersöken un — wokeen
schon de Zegen melken kunn — ok dorbi helpen. Ik kunn dat nich. Spelen, dichten un vertellen Un woveel Stunnen hebbt wi mit unse Brummskreisels un de Marmeln tobröcht! Dor spelten ok de Deerns denn mit. Ok för't Versteckenspill harrn wi tosamen naug Platz.
Al uns Omas un Opas spelten Marmel.
De Deerns schöven in'n Sommer mit ehren Poppenwagen längst de Straat un spelten Mudder un Kind. Hinkepott weer ok en belevtes Spill för de Deerns. De Deerns kunnen ok goot mit den Ball an de Wand spelen. Dat weer aver nix för uns Jungs.
Wünsch wören uttuuscht. De legen in afleggte Schoolböker mit ümknickte Sieden. Un de groten Deerns wiesten schon maal ehr Poesiealben. Dor fallt mi in, dat wi Jungs mennigmaal heel dummes Tüüch rinschreven hebbt. Ik will maal en poor Spröök to'n Besten geven.
Denn hebbt wi avends tohöört, wenn Opa Dörsche mit
sien een Arm — den annern harr hei in Frankriek verloren —
vertellte. He seet denn mit noch mehr Navers vör de Döns
mit en Pründsche in't Muul. Ok Wilhelm de Strahle, de ut Oostpreußen
stammte, aver na'n 1. Weltkrieg in de Brauerstrååt hangen
bleven weer, seet dorbi. Wilhelm de Strahle harr so en Kaiser-Willem-Boort. He hett de Mannslüüd un uns Jungs buten up uns Brauerstraat de Hoor sneden. Ik weit nich, wat mien Vadder bi em betahlen müßt, meistens güng dat mit een Zigaar af. Oft weer ok bi dat Vertelln avends mien Vadder dorbi. Denn hebbt se to drütt uns wat vertellt un uns düchtig de Jack vulllågen.
De Minschen weern tofreden, all harrn Arbeid un Brood. Wi Junglüüd keken jüm bi ehr Arbeid to, kunnen hier un dor wat helpen un kregen Fiefpenn orrer en Ei as Lohn. Natüürlich stromerten wi ok dörch de Ümgegen un hebbt veel belevt. Dat aver sünd anner Geschichten. Hüüt wull ik vun uns lütte Welt, de Brauerstraat, vertellen, in de wi so veel beleven kunnen un glücklich weeren. Wi brukten keen Disco, keen Bahn för Inleinskätter, keen Jugendtreff und wat noch. Wi harrn allens in anner Wies. Wi weern tofreden, ja, glücklich. De Brauerstraat weer uns Tohuus! |
|||||||
|
20.4.2008
|
Avends
in'n Sommer seten fast alle Navers un Naversche na daan Arbeid vör
de Döör. De Mannslüüd smökten ehr Piep
orrer dampten een Zigaar. Se lesten Zeitung, de Fruuns weern an't
Knütten orrer an't Wäsch flicken un Strümp stoppen.