Up de Welt koamen bün ikk to een Tied, as dat in Düütschland noch man bannich düster wee. Twee Doach vöör Hillichoabend Nägenteinhunnerdveerunveertich.
Mi hett man dör een Kaiserschnää bi mien Moder an d' Lücht van de Welt hoalt. Ikk wee buterwendich sowat van schier un glatt — dat kann sükk vandoach hoast nümms mehr vörstelln.

As wull de leev Gott dat ok noch besünners rutstelln, har he mi verafftich all laang un krüllerich schwaart Hoar mitgääven.
Dat Doon geböör in een wenich lächten Tied ähm vöör Winachen. In een kathoolsch Süükenhuus mirden in dat reformeerde Noorddüütschland. In dit Hospitoal geev dat blossich Ordenssüstern.

Nonnen. Bild: Wikimedia Commons

Disse Nonnen, de man vandoach so geern as schwaart beteekend, de ween domoals — in de noare Tied van de Hoakenkrüüzbrandteekens — helle Luchtgestalten.

See ween witte Engels, kann man wiers särgen. See hevvt Hillichoabend veerunveertich versöcht, de Süken, de Halfdoden un de Hoapnungslosen in dat groote Elend een bäten Gloven torüchtogääven. See sünd in de hillige Nacht bi Sirenengehuul un Fleegeralaarm mit de hollten Krüpp ut de Winachsgeschicht van Bäed to Bäed trukken. See hevvt dat doan, üm de Minschen in hör Nod een bietji to höögen.

Krüff. Bild: Wikimedia Commons

See wulln de Kriech för twee Stünns vergäten moaken.

Um dat Wunner van Winachen een Gesicht to gääven, hevvt see mi in de Krüpp lächt. Ikk schall so blied utkäken hemm'n, dat de meesten alleen all dör dat mi Ankieken een spierke Freud mit noa Winachen rinnoamen hevvt.

Een lütten Sett loater wee de Höäl van dat duusendjöärich Riek denn joa to Ennen.
De Minschen mussen ut dat deepe Lokk, in dat see in de twalv "Duusend Joahren" rinkoppeistert ween, wäär rutkruupen — wäär up de Böähn hoch, wor aal Minschen un Deerten tohop lääven.
Alleen mien Voader — de wull nich mehr krupen. He wee mit TBC befallen un süük ut d' Kriech koamen. Tweeunfüfftich is he doran dodblääven.

So muß us Moder dorför sörgen, kruupen un klautern dat us Famili wär hochkeem.
Ikk as lütten Hüdel wee denn överall mit bi. Wenn ikk vandoach so bi langskiek — an de Joahren, in de de Tied sinnich so een bäten hellerder wur —, weet ikk, dat mi mennichmoal sowat tofallen is, as de hoapnungslosen Patschenten veerunveertich in dat kathoolsche Bunkerkrankenhuus.

Ikk kann an disse Momanken mi besinnen, as wenn dat güstern wee.

So, wenn wi de heele Dach in Ossfreesland ünnerwäägens ween. Mit Moders oal Rad. See seet up d' Soadel un ikk hukel in d' Körf vörn vöör d' Stüür. Bi Wind un Wäer.
Up de Hentuur noa Ossfreesland foahr Moder stilkens över Jewer. Bi Koopmann Gembler in Moorwarfen wur de eerste Tee un Schlukk ovlävert.
Wat Moder dorför kreech, dat weet ikk nich mehr — oaber wat ikk kreech, dat spöör ikk vandoach noch in d' Kusen.
Tweemoal in d' Wääk Boischies to kriegen — un dat all mörgens een grooten Spitztut vull —, dat vergett man sien Läävdach nich mehr.

Överall wor wi in Ossfreesland henkeemen — un dat ween een büld Hüüs, kann ikk jo särgen —, full een bäten wat för mi ov.
Man kunn mi dat domoals all ansehn — ikk har van lütt ov an een nüdeligen Spekkbuuk. Dat hett mien Tant Tilly in Tettens tominnst jümmer sächt, wenner see mi seech.

Schinken na Wikimedia Commons

Bi Tant Leni in Bernuthsfeld düür us Stillhollen meest Tieds een bäten langer. Äten un Drinken stunn all up de Toafel proat wenn wi dör de Burseldör rinkeemen. Liekers, wat för een Tied dat ok wee — Unkel Gustav sörch dorför, dat ikk ok genooch van de beste Wurst un Schinken kreech.

Van sein Boantji her wee he Schlachter, un wenn he mi ankeek, denn lüchten sien Oogen.
Tant Leni hett moal sächt: Wenn Gustav di sücht, denn hööcht he sükk mehr, as wenn he een moi Schlachtschwien ankikkt.
Dat wee all een ganz besünnern Tied — domoals.

Eenziech bi mien Omoa — dor geev dat niks föör mi. Mien Oma wee so grannich — de is bi een vullen Spieskoamer verschmachtt. See wull ok nümms bi sükk hemmen — denn aal, de bi hör in d' Huus keemen, wullen hör blossich beklaun, sää see, un see meen dat ok so.
Oma wee oaber liekers de groode Utnoahm. Wor ikk anners ok henkeem — överall hevvt de Minschen mi wat Bäters weeten loaten.
Bi Krööger Djuren to'n Bispill — in d' Bernuthsfelder Hoff —, dor stunn för mi all jümmers Brause up Tresen. Well hett as Kind in de Tied all Brause krägen — un dat ok noch in d' Krooch?!

Haflinger. Bild: Dominik Hundhammer/Wikimedia Commons

Foaken hett Moder mi ok een poar Stünn'ns bi Müllers — dor an d' Schossee van Dannenhuusen noa Willmsfeld — loaten. See kunn bi Schietwäär woll oahn mi wat flinker dör d' Moor koamen. För mi wee dat oaber stilkens Pleesär.

Ikk kunn up de ole Vossen rieden un aal dat doon, wor ikk Lüst up har. As Renko Müller sien Patzmann — sotosärgen.

"Schokolade". Bild: Wikimedia Commons

Oal Tant Müller mook extroa för mi to d' Teetied jümmers Kaukau — "Schokolade" sää see vörnähm. Vörnähm wee de Budel oaber ok. Ut heel schwaart Kaukaumääl un Melk — de wee noch waarm van d' Koo, een büld Melis dor ünnermengselt un boaben up een groten Schöät Room. Ji köänt jo denken, dat mi dat hööcht hett — un hulpen hett dat bi mi ok.
Wenn mi dat vandoach so dör de Kopp geit, denn denk ikk mennichmoal, dat wee, as wenn mi een Engel över d' Haart strullt hett.
Bi Koopmann Juilfs in Willmsfeld — stuuv tägenover de iistern Maschin'nmöählen — stook mi de Mamsell jedesmoal stiikum sööte Kringels to — för ünnerwäägens. Upholln up de Deerten to kauen kunn ikk eers, wenn ikk de aal vertimmert har.

Noa elker Dach in Ossfreesland mussen wi joa oabends wäär noa Huus andoal. Över Tettens, Waddwarden un Hooksiel gung denn de Reis. Hooksiel muß Moder mitnähmen, wenn see in Ossfreesland hör Tee un Schlukk nich aal intuuscht krägen har.
Bakker Weert Ulfers up d' Siel kreech de Restbestände — dorför geev dat denn Brod un anner Bakkwoaren.

Wenn ikk spitzkreech, dat Hooksiel vöörut leech, har ikk tomoal een richtich heeten Mors — un kunn in mien Körf rein nich mehr still sitten. Ji froacht noa de Grund? Dat will ikk jo särgen — de Grund, dat wee een Ennen van een waarmen Krintstuut, de Bakker Ulfers — wi ween man neddegroad in de Dör — eenfach ovbrook un mi in d' Füüsten geev.
Dat kunn noch so düster wääsen — un noch so'n stäbigen Wind weihen —, in disse Oogenblikk schien för mi de Süenn — un see seet woll mirden in Bakker Ulfers sien Haart.

Joa — dat hett een heel büld Sternstünn'ns in mien lütji Läven gääven. Ikk hevv dat — glööv ikk — so'n bäten as mien Weihrook, Gold un Myrrhe ankäken, denn veerunveertich to Winachen kunnen de hillich dree Keunichs joa nich bi mi koamen.
De Sternschnupp — dat hellste Lucht — hevv ikk mirden de füfftiger Joahrn sehn. Dat wee mien Tied bi Hein Vieth in Voslapp.

Stiernsnupp von Wikimedia Commons


Melkmann. Bild: Wikimedia Commons, unbek. Fotograf

Hein Vieth wee Melkmann — he gung mit Peer un Woagen van Huus to Huus Melk verkopen. Een ächten Koopmannsloaden har he ok bi us an d' Ekk.
Tja — Hein Vieth, dat wee dör Gotts Föögen de Schweegervoader van mien Süster Tilly wurn. Wat een Glükk för mi.
Moder gung joa nich mehr schwaarthanneln un hamstern — dat wee in achunveertich, noa de neän Doalers, joa vöörbi. See seet nu Dach för Dach in d' Uniförmwaark an d' Neimaschin — för de Tommisuldoaten Kleedoasch tosoamen güddern.

See har in hör Wichterstied joa Schniedersch läärt. Mien Voader wee dod blääven — mien Süsters un Broers ween all ut d' Huus — un so wee ikk denn alleen. Schlöädelkind — dor geev dat joa een Hüpen van. Oabers in de Gägend rümstrieken un nich weeten, wat mit de Tied antofangen — dor hett mi de leev Gott vör bewoahrt.

Ikk gung, wenn de School to Ennen wee, noa Hein Vieth in sien Klüterloaden to helpen. To doon geev dat dor stilkens wat.
Wat verköfft wur, wee joa meist noch Sakkwoar. Well dat nich beläävt hett, de kann sükk dat hoast nich vöörstellen. In Tuten tomoaken bün ikk domoals Weltmeister wurn — dat kann vandoach ok nümms mehr figelinsch.

Unnerbarch, Bild: Asterion/Wikimedia Commons

In Unnerbarch "mundfertich" moaken har ikk ok een Schlach wäch. Dor muß ikk näämich schmiddachs un schnoabends elks een lütji Kist van proat stellen. Wenn Hein Vieth sükk tüschenin gau een näähmen muß, bruks he dor nich so laang mit rümtütern.
Unnerbarch schall man joa elker Dach twee van drinken — dit twee dorvan drinken, dat hett he woll een bietji anners un up sien eegen Oart utlächt.
Anmaarkt hett man hüm dat nie — blods sien Leever, de hett dat woll aal upschräven. As see hör Moat vull har, hett see sükk eenfak ovstäelt.
Bi eenunzsäßtich is sien Klokk denn stoan bläven.
Wat he in disse eenunzsäßtich Joahrn doan hett, is villicht noa de schrääven Paragroafen nich aal good wäst — man, wat he alleen mi Goods doan hett — dorvöör sitt he nu säker mit sien Mors in d' Paradeis.

Elker Oabend muß ikk eers mit de Famili mitäten, bevöör ikk noa Huus to steuster — un wat dor up d' Disch keem, — ikk hevv dat mennichmoal nich foaten kunnt.
De Minschen, mit de ikk dat in mien lüütji Lääven so to doon har, de hevvt sowat wiers nich to sehn krägen.
Wenn ikk noa d' Äten mit vullen Pans Fieroabend mook, wee ikk joa ok noch bepakkt van aal Sieden.

Mit allens dat, wat Moder un ikk ton Lääven bruksen. Ikk hevv in de Tied woll ni nich een Penning in d' Hand krägen — oaber de Naturalien moken foaken mehr ut, as een Hopen Mannslüü domoals verdeent hevvt.

So hevv ikk in mien Kinnerjoahren wiers Sterns to sehn krägen, de för een büld anner Minschen nich to sehn ween.