"En Volk, dat siene Doden nich alle Ehren gifft, dat döcht nix"

Volkstruurdag 2005 — En Nadenken vun Rudi Witzke

Gedenken hüüt? En Mahnmaal uprichten an den gräsigen Checkpoint Charlie in Berlin? "Allens Huchelee! Dat Buuland kann een annerswoto beder bruken!" — Ne! Ne! So geiht dat nu nich! So köönt wi nich mit Steden, de een Schudder dörch't Lief jagen, ümgahn. Wenn dat en Erinnern-Steed is, denn mutt wat för daan warden. Un dat is solk en Steed. Nu Buuland! Dat is för mi en Schann! Dat mütt ik hüüt as Eerstes seggen, an'n Volkstruurdag.

Un dat stött af, wenn gegen dat anner Mahnmal in Berlin, för dat sik Lea Rosh un annere insetten, iefert ward. Iefern un Gedenken passen nich tosamen. —
Dat stött af, wenn annerswo resengrote Pielers upstellt warden orrer anner bannige Monjumente. De Grött maakt den Doot nich lütter, minnert de Truur nich, maakt Gedenken nich deper. Dat sünd nich de wohren Steden för "Denk maal an!", för "Laat Di mahnen!".

Ik wanner dörch mien Erinnern un vertell vun söven Dode ut den letzten Krieg.

Hinnerk Sievers in Wulfshagen hett Familjendag. 80 Johr ward he hüüt. Sien noch wat öllre Broder kümmt ok, un ok Kuddel Sievers ut de överneegst Generatschoon is dor. Hinnerks Broder is al wat quiemig. Un Kuddel kümmt bi'n Gang dörch de Feldmark in't Snacken mit den Olen. — Na so veel Johren kümmt dat ut den olen Keerl rut: "Ik mucht nu doch noch geern weten, wo un woans mien Jung üm't Leven keem un wat he en Graff hett."

Twee Johr hett Kuddel woll bruukt bi sien Söök: 1939! De junge Sievers, Toogföhrer, marscheert na Polen rin. "Wat för en wunnerbore Dag! Keeneen vun mien Lüüd hett een Ratscher afkregen. All sünd kregel un munter." He mutt noch en afsparrt Straat kuntrulleern, un in de Freud un in den Övermoot schütt he Lüchtpatronen af, een ok Richt Teertunnen, mit de se de Straat dicht maakt harrn. En Exploschoon! En Füürball! De junge Kerl brennt as'n Fackel. ——— Eerst 2003 kriggt Kuddel rut, wo sien Graff is, dat, un ok welk vun anner Suldaten. He lett en Steen setten. Un för de, de he nich kennt, ok enen! En Mahn-Maal! — Hinnerks Broder hett dat allens noch mitkregen. Un weer tofreden, harr sien Rooh. —— Nu is he ok up de groote Reis gahn.

Esther is en jüüdsche Deern in Wien. Ehr Grootöllern weern rieke Lüüd. Dat Johr 1938 kümmt neger. Ehr Opa schickt se mit en Alija, en Inwannern, egenlich Rupgahn na Jerusaleem, mit 14 Johr na Palästina in en Jugendlager. Un as se dor is, kriggt se vun em Verbott, wedder trüchtokamen. 1938 jubelt Wien den brunen Düvel to. Esthers Opa överlevt de eersten Daag nich, he ward dootslaan. De Juden dörfft em noch na den Judenkarkhoff bringen, he kriggt en Graff, aver keen Steen. —— All annern vun de Sipp sünd nahsten in Wilna un up den Wilnaer Dodesmarsch ümkamen. Esther is alleen.
Woll eerst so üm 1980 fangt se an, up den Judenkarkhoff in Wien na dat Graff vun ehren Opa söken to laten. En Book kunnst vun schrieven vun de Hülp un vun de Schnoddrigkeet vun Minschen in Wien 1980. — Se finndt dat Graff, un se sett ehren Opa en Steen. — Denn föhrt se de kamen Johren jümmer mit een vun ehr velen Enkel na Wien, hen na den Steen, na dat "Denk-Maal"! Letzt weer se mit den jüngsten Enkel dor. "Nu heff ik Fieravend," seggt se, "mien Lüüd weet, woher wi kaamt. Un wat dat för en Tiet weer." Wenn ik Esther up dat Berliner Denkmaal ansnacken wöör, ik glööv, denn wöör se luud swiegen.

Mien Broder kreeg 1943 mit de anner Suldaten vun de Fleger in en Park vun'n Gootshoff bi St.Trond sien Graff. — De Gräver müßten na den Krieg dor weg. Wenn dat nu de Kriegsgräver-Hülp nich geev, harrn se de Eck in'n Park planeert. So hett he in Lommel tosamen mit 40000 Kameraden sien Graff funnen. För mi un uns Familje weer dat en wichtige un grote Dag, as ik 1976 an sien Graff, an een "Denk-Maal" stahn kunn.
Un dat grote Krüüz över de Puurt vun Lommel "stört" nich, dat "mahnt" denn doch woll wiet in't Land un dörch de Tieden.

Winter 1945: Up'n Hoff vun'n Buurn Stock loopt all dörcheenanner. De Russ is dicht an dat oostpreußsche Dörp rückt. Gerd hett dat Seggen. He is en Jung vun 14 Johr, all de annern Mannslüüd sünd in'n Krieg. Polnische Dwangsarbeider helpen bi de Arbeid. Sogoor nu!! Gerd rüst en Wagen mit Mudders un Süsters Hülp. En Teppich kümmt as Dack boven röver. Eten, Klamotten, Bedden warden inlaadt. Pier vörspannt un los geiht dat up de Flucht Richt West. Överall sünd se ünnerwegens, de Treckwagens. Denn kümmt de Bott: De Weg na Westen is afsneden, wi köönt blots noch över't tofrorn Haff na de Nehrung un höpen, dat dor Scheep sünd.
Dauwedder leeg in de Luft. Russ'sche Bomber smieten Bomben up dat Ies. Jümmer wedder versackt en Wagen mit Pier un Lüüd in das ieskoolt Wader. Gerds Mudder kutscheert. De Süster sitt mang de Plünnen. Gerd geiht achter den Wagen her. Hulen, Krachen, Schriegen! Vör de Pier en Bomb! Gerd ritt in letzten Ogenblick sien Süster vun den unnergahn Wagen. För ehr Mudder gifft dat keen Redden mehr. ——
Wi draapt uns 1947 in Holsteen, Gerd, sien Süster un ik, gahn tosamen to School.

In't Johr 2001 kaamt wi noch maal tosamen, na dat Jubiläum vun den Schoolafsluß 1999 uns weddertoseihn. Ok Gerd un sien Süster sünd kamen.
Gerd is jüst trüch vun en lütt Dörp an de Nehrung, vun de Steed, wo se twüschen de Dünen över'n Strand up't Ies vun't Haff föhrt sünd. — He hett mit de kathoolsche Kark un mit den Börgermeester vun dat Dörp verhannelt. Se hebbt em en hoge Düün verköfft, un tosamen mit de Polen hebbt se en Steen upsett. Un se hebbt in twee Spraken rupschreven, wat dor 1945 passeert is un den Sprook ut de Bibel Römer 14,19:

"So willt wi allens för den Freden doon un för dat, wat uns hen un her helpt, tosamen in'n Gloven to leven."

Un so geven Gerd un sien Maten un de polnischen Lüüd, de hüüt dor leven, de Doden de Ehr un nehmt sik in de Plicht. Un dor staht schonst mehr Steen an't Haff. Se nehmt uns all in de Plicht.

Ok in uns Gemeend harrn se in de Kriegsjohren Dwangsarbeider un Dwangsarbeidersche insett. Vun dree Storvene, een Jung 17 Johr old, een Deern 20 un een Fruu vun 46 Johr geev dat achtern in de letzt Eck vun'n Karkhoff Graffsteden, de jümmer mehr breken dään un vun Unkruut towussen.
Uns is dat en groot Freud, dat dissen Harvst na föftig Johr för disse dree Minschen in uns Gemeend de Graffsteen restaureert un to en Mahnmahl tosamenstellt worrn sünd. Nu vörn an en schöne Steed up den olen Karkhoff. De Steen blieven stahn för alle Tiet.

Mit "Mahnen" un "Andenken" schullen wi fienföhlig ümgahn, alltosamen. Un an Steden vun groot Unglück schullen wi still warden. So, as dat ünner uns jümmer Lögner gifft, so ok Huchler, so gifft dat aver ok nadenkern, truurn Lüüd. Is ehrder en Schann, dat wi as Volk nich recht truurn un gedenken köönt. Wi mütt bit deep in't Hart begriepen, wat Freden för en Geschenk is, wat Leven för en Geschenk is.

Nix ward uns vun'n rechten Weg afbringen. — Un so is dat goot, dat dat dorhen Wiespahls gifft, hen na Steden vun uns Gedenken, na Steden, de uns mahnen, wenn't sien mutt, schüddeln:

Wi willt uns Doden all Ehren geven.