De Sünnschienkieker in'n Märzmaand:

Sneeklocken lüüden...
...un wat dat mit de Buernregeln un den Hunnerjährigen Kalenner eentlich wohr is


So, leve Lüüt, dor bün ik wedder! De Winter is vörbi, tominnst in'n Kalenner.
De Sünn stiegt wedder höger un dat is al warmer an Meddag. (Woso is dat so? Hier klicken!)
An 21. Märzmaand is Fröjohrsanfang un "Äquinoktium", dat heet, de Sünn steiht meddags nau övern Äquator. Dag un Nacht is denn dor egaal lang un duert jedeen op'e Minuut 12 Stunnen.

 


Jo, nich, dat was'n Winter, so richtig knackig koolt! Un't was ok lange Tiet koolt!
Ik heff mi dat al dacht! As anfangen Februor de Sünn schient un't al 'n poor Weken so richtig koolt west weer, door wöör mi dat denn aasig kloor.

Weeten Se noch de Buernregel? "Wenn de Boor üm den 2. Februor (Maria Lichtmeß för de Kathoolschen) sien Schadden süht, kruupt he nochmaal soss Weken in sien' Buu." Wat mutt sik dat arm Deert verfehrt hebben! Maal sehn, wat de soss Weken vull warrn?

Jo, de ollen Buern hebbt dat al vör veelhunnert Johrn wußt, un nu weten Se dat ok.
De Buer mutt den Acker plögen, dennso mutt he ok weten, wenn he de Ploogschoor kloor maken mutt. He mutt planten un hacken, dor mutt kloor ween, wat dat Regen gifft oder de Sünn schient. Un nu geiht dat Buernjohr wedder los.

Buernpoor

 

 

Bald gifft't de eersten Lammer!


Wenn Se weten wüllt, woans dat afleep, domalen, as de Buernregeln tostann kemen, denn klickt Se man op düssen Ploog!

Dat Buernjohr: To'n Ankieken hier klicken!


Wenn dat nu nochmaal freert, denn hett dat nich mehr so veel to bedüden. Dat kann noch bit Mai maal so gahn. Bi uns in Noorddüütschland deiht sik keen een da över wunnern.
Dat is, wat mien Onkel Paul al jümmer wedder seggt hett: Bi uns geiht de Winter bit August, un denn fangt he wedder an.


Onkel Paul sin Wedderprognosen sünd nich leevlich!

Aver nu kümmt eerstmaal dat Fröjohr mit Blomen un Greun un door frei ik mi op.
De Vagels fangt nu an to tereleern.Krokus Jeedeen Dag, wo de Sünn schient, 'n beten mehr. Heff ik doch woll in'n Januar avends ünner een Straatenlantücht würklich'n Amsel singen heurt? Mann, heff ik mi wunnert! De Vagel harr sik woll in de Johrstiet verkeken. He hett aver bloots liesen sungen, as dröff dat keeneen weeten.
Krokus
In vergahn Winter harrn wi veel Oostenwind un Kahlfrost hatt. Dat mag de Buer nich geern. Nu sünd wi al tofreden, wenn de Wind na Noordwest oder Süüdwest dreiht. Denn daut dat un de Blomen köönt ehr lütt Köpp ut de Eer steken. Jo un denn gifft dat jo ok endlich Regen. De Eer is nömlich dröög as'n Knaken. Uns Planten verfreern jo meist gaar nich, ne, se verdrögen in de Küll un bi den scharpen Oostwind.
Sneeklocken Wenn de Sneeklocken blöhn, fangt de Vörfröhling an. Dat geiht in Hamborg natüürlich later as in München. Un an de Noordsiet vun Ehr Huus bleuht dat ok wat later as an de Sünnsiet. Um düsse Johrstiet is de Ünnerscheed noch düütlich to sehn. De Sneeklocken produzeern Zuckerwater in ehr Bläder, so 'ne Oort "Frostschutzmiddel". Un se hefft heel harte Bläderspitzen, de ok dörch'n ollen, harten Snee dörchkamen. Dorüm köönt se ok al so freuh den Kopp ut de Eer steken. Wenn dat regent, makt se eenfach ehr Blöden to, dat se binnen nich natt warrt.
Ok ut de Blomen kunn de Buer dat Wedder vörutseggen. Un de Vagels seggt em, gifft dat Regen oder nich. De Buer kennt se all, de Deerten un de Planten, den Heben un de Eer, steiht mit jem op Du un Du.

OornDe Buernregeln — un wat dorut wurr

So lang as een denken kunn, hett dat Lüüt geven, de dat Wedder vorutseggen kunnen.
Se hebbt dat wußt, wat dat heet, wenn de Swulken deep fleegen oder wenn de Sünn an Avend mit so'n scheun' Root daalgüng, un ok, wa de Wulken utsehn, ehr dat Regen gifft.
Weten Se, wat de Cirrhuswulken seggt, de Fedderwulken? Se snackt von Wind un Regen: Dat hefft de Buern al lang wußt. Ok wat dat en harten Winter gifft oder'n hitten Sommer.
De Vadder hett dat jümmer sien'n Söhn bibröcht, wieldat se nich lesen un schrieven kunnen.

Dor weren denn aver ok de kloken Töverer un de goden Krüderhexen, mit ehr Wetenschap un ehr Töverspröök, de wullt natüürlich ok leven.
Se hefft jo ok veel Godes doon. De Lüüd weern arm, harrn keen Geld för'n Dokter. Nich een weer dor, de bi Krankheit helpen kunn, blots de Töverer, de bespreken un tövern deiht, de ool Schaper ut de Heiloh un de Krüderfru. Meist sünd se eegenoordige, aver kloke, warmhartige Minschen west, hefft ehr Wetenschap von Vadder un Moder lehrt. De hefft nu dat Weten von't Wedder ok för ehr Töveree brukt. Nix is so swoor uttorieten as de Avergloov. He is jümmer ne Saak west, wat de Minschen interesseert hett. Dor keemen nu magische Tallen, Kattenpoten un Vullmaandbeden op'n Karkhoff, Ellerntelgen, Höll un Düvel un so'n Tüügs as Biwark to'n Wedderkieken dartoo.

 

Seien

De Töverers weren good beslahn mit allerhann Spökenkraam. Dat makt de Saak eerst richtig geheemnisvull un gruselig. Un wat gruselig is, dat is ok wohr. Un dat hölpt ok, nich?
So hebbt se dat Wedder ok mit ehr Töveree vermischt.
Nu snackt een gliek von 40 Daag dröög oder 40 Daag Frost, dat was wichtig. Dor weer ok de 13. un de "drütte" Dag un nich de tweete oder veerte Dag, dat geev glieks 7 Weeken Regen un nich'n "poor Weken". Dat heurt sik doch goot an: 7 Weken, binah as vör veeldusend Johren bi`n ollen Pharao in Egyptenland, mit de 7 Hungerjohren un de 7 fetten Johren. Wat was de ool Töverer doch för'n klooken Minschen! Dor bruk een ja bloots düssen Keerl to frogen, de seggt ut 'ne Kattenpoot oder ut'ne dode Krööt dat Wedder vörut, nich?


Oorn
De Buer mag woll mennigmaal suustert un smustert hebben. Oder harr he dat ok mitünner veel to geern gläuvt, wenn he in Noot weer, dat Veeh krank, dat Koorn verregent un de Kinner quarren "Hunger"? Dat kann een allens hüütigendags gaar nich mehr verstahn.

"Beständiger Hauß-Kalender dißmalen gerichtet auf Hundert Jahr." In't Latiensche baven heet dat sogoor "perpetuum", also "ewig". So'n Grootsnackerie!De "Hunnertjährige Kalenner"

Un denn keemen de ganz Klooken.

Anno 1652 keem de Zistersienser-Abt Mauritius Knauer ut dat Bistum Bamberg op 'ne fiene Idee un schreev söben Johren bit 1658 jeden Dag flietig de Beobachten von Sünn un Steerns, von Planeten un Wind un Wedder in Bamberg un ümliggende Kantüffelfeller op.
Mit'n Fröjohr fung he dat Johr an, denn, so meent he, de Herrgott harr in Fröjohr mit de Schöppung anfungen. Na, dat weer doch kloor!

Un dat wüss dormaalen ok jeedeen verstännige Minsch, dat dat Wedder von de Planeeten kümmt. De Lüüt hollen ok veel von Astrologie. (Graad so as hüüt!) Alle Johr regeer 'n anner Planeet de Eer un de Minschen. So schrifft he in sien Kalenner: Maandjohr1652, Merkurjohr 1653, Venusjohr1654, Johr von de Sünn, von Mars, Jupiter un ok Saturn. 1659 bruukt he al nich mehr opschrieven, denn dat güng ja nu wedder vun vöörn mit'n Maandjohr loos. Un dat harr he al vör 7 Johrn opschreven.
Jo, nu was de Kalenner trecht.

 

 

Seien

De warrt nu afschreven för anner interesseerte Lüüt. So keem he ok een Johr na Erfurt to den Dokter Christoph Hellwig, de sik ok mit Okkultismus, so'n Oort Spöökenkiekeree, befaten dää. He hett den Kalenner eerst maal in een richtige Fassong brocht un faat em körter tosamen. 1701 hett he em denn drucken laaten as "Hölp för dat Landvolk". De Lüüt hefft den Kalenner dankbaar annahmen, denn'n annern Wedderkalenner geev dat nich.
Mann, weer de Dokter stolt, aver eerst de Bookverköper Weinmann hett em 20 Johrn later sien grooten Titel geven. Door stunn nu "Hundertjähriger Kalender" op sien böverste Siet.
Nu güll he op'n Maal för heel Düütschland. Doorbi weer he doch bloots för Bamberg un ümto opschreven worrn. Aver wenn een mit Lögen Geld verdeenen kann—?
Un noch hüüt gläuvt veele Lüüt, wat dat stimmen deit, un freit sik över dat groot wetenschaplich Wark. Jo, de Mauritius was'n düchtigen Mann, aver hunnert Johr un denn för ganz Düütschland, - - ne, dat stimmt nich.
So'n Tüünkram!

Oorn


Bi't Döschen
Denn wullt wi uns man lever doch na de Buernregeln richten. Oder meent Se, dat de Meteorologen hüüt doch düchtig wat plietscher sünd? — Na denn!

Wenn nu Midde Märzmaand in München bi 20° de "Biergartensaison" anfangt, denn kreegt wi bi uns in Noorden, in Hamborg noch koole Feut. Un wi kreegt denn ok ganz truurige Oogen, wat dat noch jümmer so kolt is.
De Fröhling kummt von Süüden över dat Middelmeer, schuuvt sik över de Alpen un denn so peu à peu na Noorden. Poor Weken brukt he schoon doorto, bit he in Hamborg ankümmt. "Aver täuv man", seggt Onkel Paul un grient, "de April kümmt ok noch, velicht sogoor mit Snee un Ies."

Onkel Paul sin Wedderprognosen sünd nich leevlich!
Bit dorhen veele Greuten! Ehr Sünnschienkieker.


na baven