Biblische Planten:
Marienbloom
Bellis perennis (bellis bedüüdt schön, hübsch; perennis bedüüdt utduurnd)
Familie Compositae = Korbblütler

vun Anke Nissen


To'n Anhören hier klicken:

Lesen deit Anke Nissen in holsteiner Platt.
Anner Namen: Gänseblümchen
Angerblümerl, Augenblümchen, Baldurs Auge, Blickbloom, Blinkerblaumen (Estorf), Dusendschöön, Göösblöömken, Goosfedder, Herrgottsblömke (Rheingebiet), Himmelsblume (Rheingebiet), Maiblume, Maibloome (Ol. Münsterland), Maljen. Mardelbloom, Marienblömche (Helgoland), Marienbloimken (Saterland), Marienblümchen, Marienblume (Österreich), Marjen (Ol. Münsterland), Marjenblöme (Ostfriesland), Maßliebchen, Mondscheinblume, Morgenblaume (Osnabrück, Göttingen), Moileeskes (Ostfriesland), Morgenblömken (Westfalen), Morgenblume, Osterblümchen, Regenblume, Sonnenblümchen, Tausendschönchen






 

Rätsel

Ein Pflanzenrätsel geb' ich dir,
und die Beschreibung, die ist hier:
Als Unkraut seh'n sie viele an —
ich denke nicht wie jedermann.
Auf Wiesen findet man sie häufig;
auf Rasen sind sie sehr geläufig.
Der Stengel lang und dünn dazu,
abends schließt sie's Köpfchen zur Ruh.
Der Stempel gelb, die Blüten weiß —
Weißt du, wie dieses Pflänzchen heißt?

Stina Nissen

Raodel

Ein Plantenraodel gäv ik di,
un ein Beschrieven is dorbi:
väle seihet et as Unkruut an
et is, dat ik so nich denken kann.
Up't Gressland hebbet väle Platz,
uk dei Raosen hett mit ehr Besatz.
Dei Stengel lang un dünn dortau
s'aobends sünd dei Köppkes tau.
Dei Stempel gäl, dei Blaumen witt
Weiß du, wo disse Planten heit?

Südollnborger Platt: Ludgerd Lüske






Witt un geel mit en Hauch Rosa — dat is de uns Gänseblöömchen. Dat is de lütt Swester vun de Margerite.
Dat Witt in de Blööd symboliseert de Unschuld, ok de Reinheit.
Gänseblöömchen blöht in't Fröhjohr. Also symboliseert se ok den Frühling.
As Kinner hebbt wi geern Kränze un Keden ut de Gänseblöömchen maakt, ok to'n Aftellen weern se goot to bruken "Er liebt mich, er liebt mich nicht...". De weern also sowat as en Orakel för uns.

Gänseblöömchen blöht binah dat ganze Jahr. Ehre Blöden sünd slicht un eenfach, aver wunnerschöön! Ehre geel Mitt besteiht ut vele, vele — villicht hunnert — lüttste Röhrenblöden. Um disse Mitt rüm is en Krink vun witte weiblich Zungenblöden. Allens warrt vun gröne Bläderchen umhüllt.

Junge Bläder un Blöden warrt to'n Anregen vun'n Stoffwechsel as Tee un in de Köök bruukt.

Kortens, bi enen Bummel dörch enen Bibelgoorn, heff ik faststellt, dat uns lütt leef Gänseblöömchen dor Marienbloom nöömt warrt. Also höört disse lütte Bloom ok to de Marienplanten.

En Legende ut Österreich seggt: Bi't Plücken vun Gänseblümchen hett Maria sik an'n Finger verletzt. Beten Marienbloot drüppel up poor Gänseblümchen. Siet de Tiet hebbt de Strahlenblöden enen licht rosa-roden Rand.

För disse lütte Plant heff ik bet nu 31 ünnerschiedlich Namen funnen. Vele Namen gaht up Maria trüch, so as uns Marienbloom. Un all hebbt se wohl mit en Legende üm Maria to kriegen.
Weiht worrn is uns Marienbloom aver de Hillig Margarete.

De Naam Baldurs Auge (Baldurs Oog) kümmt ut de nordisch Mythologie. In de nordisch Saga is dat Gänseblümchen Frya weiht.

Vun dat mittelnedderländisch "mate lieve" stammt de Naam Maßliebchen.

En Fründin meen, wat wi Plattdüütsch Gänseblümchen nich eenfach "Lütt Göösbloom" nömen sullen. Se meen, elkeen plattdüütsch Minsch versteiht, wat för 'n Bloom dormit meent is — man kennen do ik dissen Namen nich.

Ik heff höört, dat uns Marienbloom ok "Mardelbloom" nöömt warrt. Mardelbloom? En hübsch Naam, dücht mi. Un wenn ik dor so över nadenk, ünnerkamen is mi de Naam al mal, man ik kann mi reinweg nich besinnen wo orrer wann. Ik kiek in mienen Gänseblümchen-Ordner un find so allerhand Gänseblümchen-Namen un ok so allerhand över Namen — man de "Mardelbloom" is nich dorbi. Also gah ik in 't Internett un fraag bi Google na. Un wat find ik? Mien egen Mann hett in Plattpartu in sienen Bidrag över Philipp Otto Runge "Dat Bildnis vun sien Öllern" över Mardelbloom schreven:

"Un denn sünd up dat Bild de Blomen, dat Gröön, Göösblöömken — männicheen seggt dor ok woll Mardelbloom to — lütt un bescheiden — kickt een gor nich na hen, un jümmers sünd se dor. Kann een sik, wenn man will, an freuen."

Bi de "lütt Osterbloom" hebbt wi dat licht, de warrt nich "Osterbloom" nöömt, nee, de heet "Osterblümchen", un dat is doch ok en fein Naam för uns Maßliebchen, uns Gänseblümchen orrer Dusendschöön orrer uns Marienbloom orrer...

















In miene "Hexenböker" — as mien leef Mann jümmers so respektlos seggt — heff ik uns Marienbloom ok funnen. Dor warrt as Bispill en Gänseblümchendrunk beschreven: Ut 1 Pund Gänseblümchen-Blöden sall ik tohoop mit Orangen, Zitronenschaal, Ingwer, Zucker un Bierhefe enen Drunk maken, de "em" siene kindlich Unschuld trüchgeven kann —— Abrakadabra!


Marienbloom in'n Winter. Foto: Heßler

To geern vertell ik dorvun, dat uns lütt Marienblöömken de eersten Blomen weern, de mi vun uns Enkelkinner schenkt worrn sünd. So ok vun Stina. Se wackel an mien Hand över den Rasen un entdeck dorbi de Marienbloom. Glieks füng se mit "Plücken" an, dat heet, se rupps mit ehre Patschhannen de lütten Blomen-Köpp af un leggte se mi in de Hand. Se weer swoor an't "Arbeiden" de Deern, un ik — ik müss mi eenfach freuen, all Olldagskraam, all dat Jachten un Rümsusen füll vun mi af. För Lütt-Stina existeer "Tiet" gor nich. Se kunn mit "morgen", "gistern", "nächste Woch", "nächst Johr" noch gor nix anfangen. För se tell, dat se nu in'n warmen Sünnenschien mit Oma up 'n Rasen Marienblöömken plücken kunn..

Gebet des Gänseblümchens

Herr — hilf, sonst bring ich mich noch um!
Die meisten halten mich für dumm
und gar nicht des Betrachtens wert!
Da ist doch irgendwas verkehrt?

Als einzige (ich dank es ihnen!)
besuchen manchmal mich die Bienen!
Doch sonst? Wer schert sich schon an mich?
Oh, ändre das — ich bitte dich!

Nicht, dass ich etwa prunken möchte —
nur: rücke mich ins Licht, ins rechte!
Was kann denn ich für meinen Namen??
A m e n !

Wilhelm Rudnigger

Gebett van't Marienbläumken

Herr — help mi, süß ist mien Läben öösig!
Dei meesten meent, ik bün man döösig,
tau'n Bekieken bün ik woll nix wert?
Dor is orrig wat verkehrt!

Besten Dank van binnen,
et beseukt mi mangers Immen!
Man süß? För wen bün ik wat?
Oh, maok dat bäter, deis du dat?

Prangen is mi goarnich recht,
blots 'n bäten mojet Lecht
laot up miene lüttken Bläumkes kaomen!
Ao m e n!

Südollnborger Platt: Ludgerd Lüske

 
 

Mehr biblische Planten: hier
Bilder för Ranke: André Karwath/Wikimedia Commons
28.5.2012


na baven