Biblische Planten:
Marienlilie
Lilie, Lilium candidum

vun Anke Nissen


Se köönt de Fotos per Klick vergröttern. Trüch kaamt Se denn mit den Zurück-Knoop op de Browser-Symboolliest. Alle Fotos: Anke Nissen

Anner Namen:

Anner Naam: Madonnenlilie, Gilge, Eule (Basel), Hilgerblume, Ilgen, Wysz lilien (Hortus sanitatis, 1485), Wiss Gilgen (Brunschwyg, 1500)


Vele Goorns bi uns warrt noch schöner, wenn Lilien dor in blöht. Ok in unsen Goorn wasst se, rootgeel Füürlilien, Türkenbund, witte Madonnenlilien, blage un gele Swertlilien (Iris).

De Madonnenlilie heff ik aver ok oft in'n Kloostergoorn un ok in'n Bibelgoorn sehn, un dor harr se den Naam "Marienlilie". En schöön Naam, en Naam, de disse Plant mit to de Marienplanten tellen lett.


De Hillige Familie mit Spindel un en Lilienstengel. Gemälde in'n Dom vun Fulda

 

De Madonnenlilie stammt ut dat östlich Mittelmeergebiet. Se wasst ut Zibbeln. Se blöht vun Juni bet Juli. An ehren Stängel, de bet 1 Meter lang warrn kann, sitt de schönen Blöden, de beten utseht as Trichter.

De Farv vun de Blööd is rein-witt un se hett enen angenehm, licht söten Duft, de avends in'n Schummern besünners intensiv is — so dücht mi dat. De Blööd is upfallend, eenfach un schöön.

De ollen Griechen, Römer un Ägypter hebbt disse Plant al kennt. Up en Vaas, de up Kreta utgraavt worrn is un de so etwa ut 1600 v. Chr. stammt, sünd Lilien up to erkennen.

De Sülenkapitelle vun den salomonisch Tempel in Jerusalem weern mit Lilien ziert, so steiht dat in dat 1. Book vun de Könige 7, 19:
"De Kapitelle baven up de Sülen harrn de Form vun en Lilienblööd."

In de Bibel is de Lilie en Sinnbild:

  • för de Schönheit vun en Fru.
    Hohelied 2, 2: "Ik bün ene Bloom up de Wisch, ene Lilie in de Täler. Ene Lilie ünner Disteln is miene Fründin ünner de Deerns."
  • För de Schönheit vun dat "verheißen" Land.
    Jesaja 35, 1: "De Wööst un dat dröög Land süllt sik freuen, de Stepp sall jubeln un blöhen. Se sall prächtig blöhen as ene Lilie, jubeln sall se, jubeln un juuchzen."
  • un för dat Heil vun Gott (Hosea 14, 6).

Matthäus seggt in Kapitel 6, Vers 28 - 29:

Wat soorgt ji juuch üm dat, wat ji antrecken süllt?
Seht juuch doch mal de Lilien up dat Feld an,
wodenni se wassen doot!
Se rackert sik nich af,
un spinnen doot se ok nich.
Aver dat will ik juuch seggen:
Nich mal Salomo weer in all sien Herrlichkeit
so smuck kleedt as een vun disse Lilien.

(Na de Bibelöversetten vun Johannes Jessen)

De Mönch Walahfrid Strabo (808-849) schrifft in sienen Hortulus allgemein över Lilien:

Leuchtende Lilien, wie soll im Vers und wie soll im Liede
würdig euch preisen die dürftige Kunst meiner nüchternen Muse?
Euer schimmerndes Weiß ist Widerschein schneeigen Glanzes,
holder Geruch der Blüte gemahnt an die Wälder von Saba.
Nicht übertrifft an Weiße der parische Marmor dir Lilien,
nicht an Düften die Narde. — Und wenn die tückische Schlange
listiger Art gesammeltes Gift aus verderblichem Munde
spritzt und grausamen Tod durch kaum erkennbare Wunde
sendet ins innerste Herz, dann zerreibe Lilien im Mörser,
trinke den Saft, dies erweist sich als nützlich, mit schwerem Falerner.
Oder bei Quetschungen lege man sie auf die bläuliche Stelle,
alsbald wird man auch hierzu erkennen vermögen die Kräfte,
die diesem heilenden Stoff gegeben sind, Wunder bewirkend.
Schließlich ist Liliensaft auch gut bei Verrenkung der Glieder.




In de christliche Kunst is de witte Madonnen-Lilie en Symbol

  • för dat geistlich Rein-Sien,
  • för de Hilligkeit
  • un för dat Uperstahn.

Maria warrt oft tohoop mit en Lilie afbildt, as Bispill up Madonnen-Dorstellen vun Botticelli, Tizian, Leonardo da Vinci, in sien Gemälde "Verkündigung" u.a.

Ok ik heff de witte Lilie al veel up mittelalterlich Altäre funnen. Goot sehen kann een dat in Lübeck in dat St.-Annen-Museum up den Memling-Altar.

De Madonnenlilie un de Roos sünd an'n mehrsten as Marienplanten to finnen.

De söte Duft vun de Madonnenlilie un dat Witt vun de Blööd warrt geern un oft mit Maria vergleken.

De Lilie is en Symbol för dat Jungfru-Sien vun Maria. De Lilie is Sinnbild för de Reinheit vun 't Hart.


De Engel verkündigt Maria Jesu Geboort. Gemälde in'n Dom vun Fulda

Wenn Lilien in en Gefäß staht, symboliseert se oft Christus. De Vaas — dat Gefäß — symboliseert denn Maria, ut de rut Christus wasst.

Vele Legenden rankt sik üm de Marienlilie.

Ene flämisch Legende vertellt, dat en Pott mit Lilien in de Stuuv stünn, as de Engel na Maria keem un ehr sä, dat se den Söhn vun Gott up de Welt bringen sull.

Lilith sall sik de Lilie as ehr Bloom wählt hebben.

Vun Hera, de Fru vun Zeus, warrt seggt, dat bi 't Stillen vun ehren Söhn Herakles poor Drüppen Muddermelk up de Erd fullen sünd. Dor sünd denn de witte Lilien ut rut wussen.

Wegen ehre Reinheit much Aphrodite de witte Lilie nich lieden. Se geev de Bloom dorüm den gelen Stempel, de an enen Eselphallos erinnert. Ut den Grund warrt up christlich Biller de Lilien meist ahn dissen "unanständig" Stempel dorstellt.

Is en Minsch unschullig to Dood bröcht worrn, so warrt Lilien ut sien Graff wassen (Symbol vun de Unschuld).

Is en Minsch storven, de unglücklich verleevt weer, so wasst ok Lilien ut sien Graff.

Hett en Mönch in sien Klooster ene Lilie an sienen Platz funnen, denn wüß he, dat he in de nächsten dree Daag starven müß.


Volksleder besingt de Lilien jichtens:

Drei Lilien, drei Lilien, die pflanzt ich auf mein Grab
Da kam ein stolzer Reiter und brach sie ab.


Joseph heiradt Maria — mit Lilienstaff. Gemälde in'n Dom vun Fulda

En anner Volksleed besingt twee Lilien, de up dat Grav vun twee Leevslüüd upwussen sünd:

"Es stund wol an ein halbes Jahr,
zwei Ilgen wuchsen aus dem Grab.
Auf der einen steht es geschrieben:
Sie wären bei Gott geblieben.
Auf der anderen steht zur rechten Seit:
Sie wären bei Gott im Paradeis."
(Wolffhardt)

De hebräisch Naam för uns Marienlilie is "shushan", dor ut is denn later de Vörnaam Susanne entstahn.
Martin Luther hett dit hebräisch Wort "shushan" mit Lilie översett. "Kiekt juuch doch mal de Lilien up dat Feld an..." Hüüt meent kloke Lüüd, dat Luther dor en Fehler passeert is, denn shushan mütt mit Lotos-Bloom översett warrn.

Tja — för mi is dat egal, welke Plant nu de "Bloom up dat Feld" is. Ik mag se all, de Marienlilie (Madonnenlilie), dat Marienglöckchen (Maiglöckchen) un de Lotosblööd. Se sünd all witt un wunnerschöön. Man blots — de Lotos blöht wohl kuum up't Feld, de Lotos bruukt Water, so meen ik.

 
 

Mehr biblische Planten: hier
10.6.2012


na baven