Emil Nolde

vun Henning Tappe


De Plattdütsch Volksgill to Lübeck e.V. harr inlaadt to enen Vördrag över Emil Nolde in de "Gemeinnützigen Sellschap" an'n Dingsdag, den 16. Februar 2003. Thema: "Farven weern sien Leven".

De Gillnmeister weer de Eerst, de sik bannig freut hett. De Grote Saal in de "Gemeinnützige" weer vull vun Besökers. So ganz seker weer he sik vörher nich: En Vördrag över Emil Nolde und dat in uns' plattdüütsch Spraak? Kunst und Spraak in een? Ja, dat gifft dat, hebbt wi all mitkregen! De Kunsthistoriker Dr. Hans Thomas Carstensen hett uns dat wiest.

He is plattdüütsch upwussen up enen Buurnhoff an de Westküst un kennt de Landschap, de den Maler Nolde prägt hett. In en un enhalv Stünn hett he uns inföhrt in dat Leven und Wark vun dissen groten Maler, kloor in Gedanken und Spraak.

Mi is wedder eenmal wies worrn, in wat för en Spannung en Künstler leven deit. Bi Nolde fung dat al in sien Jungstiet an. As en Buurnsöhn schull he Buur warrn und keen Billermaler. Man Emil Hansen ut Nolde hett dat schafft, vun den Hoff na Flensborg to kamen un Snitzer und Möbel-Tekner to warrn. He hett nie nich vergeten, dat he Maler warrn wull, un he wüss, dat Geld dortohören dee. He hett sik Arbeit söcht in Möbelwarksteden vun München, Karlsruhe un Berlin. An'n Avend hett he denn noch en Kunstgewerbeschool besöcht. 1892 is he denn sülven Lehrer an so en School worrn, und dat in St. Gallen. Hier is he ok anfungen, Landschap-Aquarelle to malen. He harr goden Erfolg un is vun de Tiet an en frien Billermaler.
Man ahn Spannung bleev sien Leven nu ok nich. 1898 wull em de Münchener Akademie nich hebben.

1901 trock he na Berlin und wörr Mitglied vun de Secession. Man 1911
wörr he dor wedder rutsett, wieldat Max Liebermann em und de annern Expressionisten nich verknusen kunn. Dat Nolde eenmal Maat vun de Preußische Akademie der Künste warrn schull, dat hett he nich dacht.

Spannung mit Karkenlüüd hebbt em siene religiösen Biller bröcht, to'n Bispeel sien groot Wark "Das Leben Christi".
De Nationalsozialisten hebbt sien Maleree as "entartete Kunst" afwiest und em dat Malen verbaden. Ut disse Tiet stammt siene "ungemalten Biller", lütte Aquarelle. Ölfarv nehm he nich mehr, wieldat de Nazi-Snüffler de rüken kunnen.
All de Spannung weer denn vergeten, wenn he sik in sien Farvkompositionen verleren kunn. He bruuk keen Bökers und keen Daagblatt.

Sien Fru Ada Vilstrup hett em den Rüüch friehollen för sien Malen. Se sturv 1946, teihn Johr later Emil Nolde. En Leven vull vun Spannungen weer to End gahn un blifft unvergeten.

Se hebbt dat al lang markt: Ik kaam gor nich los vun Dr. Hans Thomas Carstensen sienen Vördrag. An dat End dorvun sä mien Fru to mi:
"Ik heff gor nich markt, dat he Plattdüütsch snacken dee."
Kunst und plattdüütsch Spraak, hier hett dat nip und nau tohoop passt. Plattdüütsch hett sien Rebeet nich blots bi de lustigen Dinge vun't Leven, nee, ok dor wo Minschen in Spannungen und Noot leven doot.
Nich vergeten! En Utflog na Seebüll, in dat Nolde-Museum mit de velen schönen Biller un den Goorn vun Emil Nolde is enen Sommerdag weert.

Henning Tappe

20.3.2003

trüch


na baven


na't Flack

na de Startsiet