Ut
de Muuskist: van Willi Höfig Se köönt de Biller per
Klick vergröttern. Trüch kaamt Se denn mit den Zurück-Knoop
op de Browser-Symboolliest.
Nu denk maal 'n Ogenblick nich glieks an Klaus Groth un sien Book Voer de Goern (1858). Dat is al bekannt un beropen sörr annerthalf Eeuwen. Ik heff hüüt maal veer Böker mit Kinnerriemels ut de Muuskist trocken, de amenn noch wat Nieget daartodoon köönt. De Geschicht fangt mit Mudder, Mudder, de Melk kokt över! van Hanna Wolff an: "Kinderspiele und Geschichten aus der Raabestraße im alten Geestemünde". Geestemünde, dat is en Stadtdeel van Bremerhoben, wo ik born un upwassen bün, as dat noch Wesermünde heet. Nich jüst in de Raabestraat man wat in Hanna ehr Book steiht, dat heff ik as'n lütten Steppke ok sungen un vertellt, schreet un speelt:
den helen Kring dör, un amenn kümmst denn wedder bi diene eerste Leevste an. För us Kinner weer dat eendoont of Hoochdüütsch of Plattdüütsch; in de Wies, wo een di ansnackt harr, harrst du em antert. Hanna Wolff hett ehr Book an'n Enn van de 80er Johren tohoopbrocht. En Book mit Riemels un Versen för Gören un Blagen harr miene Moder ok in de Hannen, as ik lütt weer: Schöne alte Kinderreime van Heinrich Wolgast (1903/04). De harr in siene Tiet 'n groten Naam as Optrecker un Schoolmeester. Wenn een dat Ding hüüt ankieken deit: Goot süht dat nich mehr ut salterig un smuddelig, un in't Water is dat ok maal fullen. Kinnerböker geiht dat faken so: se warrt to Dode leevt, jümmer wedder mit smerige Kinnerpoten dörblädert, un sünd opletzt blots noch Gruus un Muus. De bunten Biller, de heff ik hüüt noch in'n Kopp. Keen de maalt harr, daar heff ik mi as Kind nich üm scheert dat is Sepp Mauder wesen, de dunnemaals 20 Johr oolt weer. De "Kinderreime" weern siene eerste Book-Illustration un dat eerste Kinnerbook mit Biller in'n Jugendstil överhaupt. Een kunn dat (mit 87 Sieden) för 15 Penning kopen. De Uplaag weer för de Tiet astronomisch: 150.000 Stück! (Bito seggt: In't Internet is dat afbildt.) Ik heff nich blots de Biller in'n Kopp, man ok noch de Riemels:
De hunnertunsöben Versen, de noch fehlen, de laat sik bi't Spazeeren in'n Wald grootordig tohoopsöken. Dat "Tiermärchen" op S. 43, dat mi al as'n lütten Pööks so goot behagen hett, kannst du hüüt op YouTube finnen, sungen van Nana Mouskouri:
Wat de Bröder Grimm in de Kinder- und Hausmärchen in Prosa weddergeven hefft (Das Dietmarsische Lügenmärchen, KHM 159) un wat to miene Tiet elkeen Schoolkind as en hoochdüütsch Gedicht kennen dee, de Verdreihte Werlt, finn ik nu in Plattdeutsche Kinderreime van Joachim Schmidt, rutkamen bi Hinstorff in Rostock 1982:
Den Text harr Karl Müllenhoff al 1845 in siene Sagen, Märchen und Lieder der Herzogthümer Schleswig, Holstein und Lauenburg fastholln. Un de leevt jümmer noch, 170 Johr later Dat Book van Joachim Schmidt hett moie Biller, de Werner Schinko bistüert hett. Dat is en Naam, de use Leser kennen schullt. Süst kann licht en Malör passeern:
Dat is en Text ut Oldenborg, de 1851 opschreven worrn is. Bi mi heet dat opletzt: "Ih kiek maal den!". Man as dat bi Schmidt steiht, is dat amenn woll noch'n beten plietscher. De Vers för dat veerte Book hett Heinrich Diers sammelt: Riemels Radels Rummelpott, plattdeutsche Kinderreime (Göttingen 1968). Dit Book is mit 262 Sieden dat dickste van de veer. Daar findt sik denn ok Saken, de de annern nich hefft, as Bremer Sünner-Klaas-Riemels, to'n Bispill:
To'n Slutt kümmt Anna Susanna, de dröfft wi nich vergeten. Wi köönt ehr mit'nanner singen:
So wiet bi Diers. Man ik weet noch ne Reeg, die heff ik van miene Grootmudder:
|
Översicht över de Muuskist 27.7.2016 |