Dat is Gröönkohltiet

vun Ernst Meyer


E-Mails verschicken is en fein Saak. Du kannst di allens von de Seel schrieven. Aver wohrschau, wenn dat allto intim warrt, denn höllst di lever en beten trüüch. Ik meen nich dat, wat du nu denkst, — ne, ne, in düssen Fall denk ik man blots an Eten un Drinken — un an Gröönkohl. Dorto en lütt Geschicht:

He hett dat jo gar nich so meent — mien Fründ Jürgen. He vertellt mi, dat dat en neen "Sass" gifft, en plattdüütsch Wörterbook. An'n Sluss vun sien E-Mail sett he denn noch, un dor hett he sik wul gar nix bi dacht: "Mien Jung, — dat is Gröönkohltiet!" — mit Ausrufezeichen! Ik fraag mi: Wo kunn he blots sowat schrieven, wo kunn he so leeg sien...! Liggt doch in Gröönkohl mit Swiensback, rökert Kasslernacken un Rookwust all mien Seligkeit. He hett mi deep dropen un en Verlangen in mi weckt, dat ik nich stillen kunn.


Gröönkohl: Bild: Rasbak/Wikimedia Commons

Wat heff ik rumquest, all siet Dagen: "Dat warrt koolt buten, — wi schullen doch mal Gröönkohl ——." Aver mien Fru reageer noch nich. Se snackt vun Wiehnachten, dor kunnen wi jo för de heel Familije un so... Un Wiehnachten is noch lang weg! Mutt ik denn jeed een Dag tellen: twintig, negentein, achttein, söbentein. — Ik segg: "Jürgen hett dat ok schreven, dat is Gröönkohl...", wieter käm ik nich. — "Jo, hest mi al mal vertellt," sä se. "Du willst doch afnehmen. Du hest siet Gran Canaria dien Punnen nich'n beten rünnerkregen. Un denn noch Gröönkohl baven drop. Jümmers mutt ick de duppelt Meng Swiensback koken, dat du de neegst Daag noch rieklich Speck, mit Muster beschmeert, op Swattbroot leggen kannst. Ohn' en Budel Beer un danah en Aquavit geiht dat ok nich af! Överlegg di dat! — Morrn Meddag gifft dat Bookwetengrütt, is ok en fein Gericht!"

Süh, dor harr ik dat Malör. Se is jo sonst nich so. Se kookt eenfach to goot! Jüüst so goot as mien Modder, — un dat will wat heten.


Buukfleesch. Bild: Wikimedia Commons

Tohuus slachten wi jo noch in. Dor weer Fleesch rieklich op'n Disch. Gröönkohl harrn wi in'n Goarn. Un wenn wi den bi Snee un Frost in de Waschköök leggen — dat weer en allmächtigen Hupen —, denn full he man suutje in sik tosamen, bit Ies un Snee afdaut weern. Un wenn he denn letzen Enns op mien Teller anlang, denn keek mien Vadder övern Disch un sä: "Ernst, nu speel nich so rum, nu eet endli mal!" — Ik harr den Kohl nämli mit Saltkartüffeln un Swiensback un week Buukfleesch so tosamen muust, bit ik en Schipp tosamen smeert harr. — Wat segg ik: een? — Man, man, düsse Oart vun Scheep, wo goot hebbt de smeckt! Ik weet nich mehr, wo veel ik in mien Magen versenkt heff. Un an'n nächsten Avend, — man, — den Kohl in de Pann, — schall ik mi noch wieter utlaten?

Noch ünner den Indruck von unbännig Smachten heff ik mien Fründ Jürgen forts antert, en lang E-Mail, so een, de he sik so richtig rintrecken un achter de Ohrn steken kunn. Den wörr ik schon Apptiet maken!


Birnen, Bohnen un Speck. Bild: Wikimedia Commons


Witt Bohnensupp. Bild: Wikimedia Commons

"Mien leve Jürgen," schreev ik. "Gröönkohl un Swiensback, dat will ik di man flüstern, dat is en fein Gericht. — Arfensupp mit Snuten un Poten nich minner. — Witte Pahlbohnensupp, so as mien Tante Anne se kookt hett, mit Petersillwutteln un Bohnenkruut un en anständig Stück Rookfleesch, wat meenst denn dorto! Överhaupt, — mit Bohnen, Birnen un Speck lüüd wi de Saison mehrstens in. — Swattsuur mit Bookwetenklümp un in Bodder wennt Steekrövenschieven, or Wittsuur mit Mehlklüten, dor geiht nix över! — Un en pökelt Iesbeen mit Suurkruut schull amenn in'n Harst nich fehlen. — Wat meenst denn to Grüttwust, Jürgen, in de Pann braadt, mit Appelmuus un Zippeln över't Kantüffelmuus, — na? Segg mi mal, Jürgen, weerst al mal op de Dithmarscher Kohldaag? Dat is een Muss, segg ik di. — Hest doch nix gegen: Kohl mit Lammfleesch, wat? — Un Rootkohl passt to'n Goosbraden, Rosenkohl to Nackenkarbonaad, richtig? Vergeet blots nich, dien Fru to seggen, se müch mal Rövenmuus koken. In uns Dörp Hahnenkamp seggt wi dorto "Rövenmalöör". Kummt wul noch ut de Frantzosentiet. — As de de Holsteener kokte Röben eten schullen, dor hebbt se wul seggt: Wat en "Grande Mallöör!"

All Oarten vun Bradens wörr ik di geern ansnieden, besonners mag ik zartet Ossenfleesch vun jung Dithmarscher Bullen mit Meerrettichsauce. — Kann ok en Steertstück sien, Jürgen. Is dat allerbest, so zaart un fien un witt marmoriert!


Finkwarder Scholl. Bild: Wikimedia Commons

De Schü, mien Jung, de Sauce, — oh, ha, — de rundt allens af. För mi is bi'n Swiens- or Ossenbraden en recht fette Schü de Hauptsaak. Un in de Röhr braadt to Wiehnachten bi di wiss en Goos, — will ik doch höpen. — Löppt di dat Water nich al in'n Muul tosamen? — Weetst Di wul gar nich mehr to bargen, wat? Mienetwegen eet ruhig mal twüschendörch en dicke Scholl na Finkwarder Oart mit Speckstipp, de in de Pann in Bodder so langsom vör sik hinsmorgelt. — Dat kunn ok fangfrischen, kookten Dorsch mit Mustersauce sien. — Segg dat dien Christl mal.


Hamborger Aalsupp. Bild: Wikimedia Commons

Un denn eerst de Aal, wat gifft dat dor för fein Gerichten: Hamborger Aalsupp to'n Bispill, gröön Aal in Dillsauce, Aal in de Pann, in Bodder braadt. Suurn Aal in Gelee mit Braatkartüffeln. En heel besonner Spezialität is bi mi: warm Röhrei op Swattbroot mit opleggt rökert Aalfileets na Flensborger Oart. Kunn ok en Husumer Krabbenbroot ween. — Kennst nich? — Dat is Swattbrood mit'n Spegelei un rundum jede Menge frische Krabben! — Oh hauo, hauo, ha! — To'n Sluss noch wat, wat jümmers fein smeckt: Höhnersupp mit lütte witte Klümp un runde Fleeschbällchen mit'n Smack vun Muskaat in de Riesbilaag.

Hest du amenn en Truhe in'n Keller? Denn raad ik di, kööp di man so as ik en halbet Swien, denn kummst du goot övern Winter. Denn kannst sogar noch den Steert in'n Gröönkohl, de Ohren un Poten in de Arfensupp un de Nieren in Swattsuur smieten!

Na, mien leve Jürgen, heff ik di nu so'n lüürlütt Apptiet maakt?

Ik segg di: As du mi, — so ik di! Du hest mi den Gröönkohl mit Ausrufezeichen en orrig Stück neger bröcht. — Worüm hest du dor blots vun schreven? Woans is dat denn bi di, Jürgen? Hest Du amenn ok noch keen Gröönkohl hatt, keen Swattsuur?

Un nu, — nix för ungoot, aver doh mi dat nich wedder an.

Wat ik di un Christl nu an Gerichten so anboden heff, dat schall mien Vergellen sien! "Die Rache ist mein," so steiht dat jo in de Bibel. — Tschüüs ok!"

Ik heff Jürgen güstern anropen. Heff fraagt, wo em dat so geiht. — Heff mi bannig verfehrt. Dat heff ik nu doch nich wullt. He vertell mi, dat he den Dokter opsöken müss. "Worüm denn dat, Jürgen, du weerst doch ümmer so gesund." — "Ik kunn nich mehr snacken", sä he. "De verdreihte Gröönkohl un dien E-Mail mit all de Holsteener Spezialitäten! Ik harr so veel Water in'n Mund, weer fast an't Versupen!

"Un nu?" — "Mien Christl hett mi eerst mal op Diät sett."


6.12.2009


na baven