Öllern

vun Ewald Eden

Wenn ikk nu in mien Öller bi mi in mien Binnered „Öllern“ denk, denn hevv ikk sass jümmer een Gefööl van to Huus, een Gefööl van Melkbummenklöätern ut de Achterköäken un van Törfröäk in de Winterstuuv in mien Sinnen.

Denn fööl ikk wäär de knoakern un doch so sieden Hannen van mien Moder in mien Hannen lirgen — in hör letzde Stünnen hier boaben up de Eerdengrund. De Hannen, mit de see mi mit hör letzdet Oogenblenkern noch so veel sächt hett, as woll in twintich Joahr vöördem nich mit Worden.

Mien Voaders Hannen hevv ikk ni nich weetenlich in disse Wies to spöören kräägen. Ikk mutt dor mit lääven.

Öllern sörgen vöör hör Kinner van de Oogenblikk an, in de Moder Griepsch de Kinnsmoder de Handvull Räärhals, de see jüüst an d’ Lücht hulpen hett, an de Böst lächt, bit meist hen to hör eegen Dod. Wu foaken ikk in mien Boantjetied in striepelige Momanken van foaker all griesköppsche Poaren de Worden: „Oaber dat sünd doch use Kinner“ to hörn kreegen hevv, dat hevv ikk glieks in mien Instiegertied up dit Rebett uphollen to tellen. — In leege Tieden van de anner Kant to hörn: Oaber dat sünd doch use ov dat sünd doch miene Öllern, dat is mi wiers een heel büld minner ünnerkoamen.

Dat schull oaber noa de Heergott sien Dreibook woll so weesen. Su hevv ikk tominnst stilkens versöcht, mi dat sülven to verkloaren. Ikk hevv de Twiefel doaran oaber bit nu nich utrüümen kunnt, wiel dat de woahre Geschicht üm mien Tant’ Hanni givt.

Mien Tant Hanni – Johanne heet see wüggelk, noa Johannes de Dööper is see woll nöömt wurden – wee mien Moders öllste Süster. Füfftein Joahr weesen de beid in d’ Öller utnanner. Dat wee to Kaisers Tieden niks Seltens, wiel dat dortüschen joa noch een Riech an Kinners un wiel dat in de Tied noch keen Pillkers un suwat aal geev. Tant Hanni un hör Leevsten de wuurn in een Öller Öllern, as mien Tant Hanni mit een Been noch in de Kindheit un mit dat anner Been all in de Grooten hör Welt stunn. Wenn een lütten Deern de Beenen so wiet utnanner rieten moot – dat kann up de Düür nich goodgoahn. Is ok nich goodgoahn.

Hanni de wee füfftein, as see hör Marten kreech. Een lütten Schoosterjung van Schooster Hinnerk, de hör hoast tein Joahr in d’ Lääven vöörut wee. Dat Schoostern, dat har he van mien Opa, van Tant’ Hannis Voader, läärt – dat Spiekern, dat kunn he woll van sülven. De beiden hevvt denn – bevöör denn Lütten sien eersten Krei to hörn wee – freet. Dat gung domoals ünner Kaisers ok all – een muss blods de rechter Lüü kennen. Un de kennde mien Oma, Hannis Moder, so good, as de sükk meist sülven nich kennden: de Heer Gerichtsroat, de Heer Moorvogt, ov de Heer Grootbuur, dor up de näächste Domäne. Disse Heeren, de wullen ok domoals all nich geern up Ünnerst ov noakend de öpentlich Gesellschkupp präsenteert warden.

Na liekers, Hanni un Hinnerk sünd hör Marten goode Öllern wäst. Ok wenn see aarm as Kaarkenmüüs weesen, so harn see, as een Kaarkenmuus ok, doch tominnst een Dakk över d’ Kopp – een Koat dor in d’ Pfalzdörper Moor. So noar dat dor ok wee, föör Marten un de särß Kinner, de dor noch noa hüm koamen sünd, föör de aal wee dat de schulichste un waarmste Stää up de Eerdengrund.

Wu anners is dat to verkloaren, dat Marten in d’ Kreech, as he up dree Doach „Fronturlaub“ van Russland ut bi sien Öllern in Huus sien dröff, een Dach bevöör he wäär trüchmuss in dat Hauen un Stääken, een van sien Süsters anvertroo, dat he in Auerk noch ähm wat föör hör Öllern beschikken muss, wiel – he wüür nich wedderkoamen ut dat blöderke Spill. Dat wuss he, as he sää, he wull in dat Weeten wächgoahn, sien Öllern een bietji van de Leevte un Waarmte, de see hüm schunken harn, trüchgääven to hemmen.

Marten is nich trüchkoamen ut denn Irrsinn van Kreech – un jüüst an de Dach, as de Breef in Pfalzdörp ankeem, in de mit Rieksvöägel un Hoakenkrüüz besiegelt instunn, dat Sanitätsfeldwebel Marten W. föör Föhrer Volk un Voaderland in d’ Feld fallen wee – jüüstemang an disse Dach, un mit de glieke Post, pakkt de Postbüdel bi de Öllern in d’ Pfalzdörper Hollt een dikken Ümschlach mit veele Papiern in — van de Spoar- un Darlehnskass in d’ Kreisstaddje — up de Bummenbank vöör de Huusdör. Marten har an de Dach vöör sien Wächgoahn sien Öllernhuus schküldenfree moakt.

Ikk mach mi denken, dat hüm de Trää in d’ Hääven lichtfallen is, as een van de Annern hüm dodschoaten hett – un siene Öllern, tovörderst sien Moder, mien Tant Hanni – de hevvt dat wusst. Denn wu anners schall man dat düüden, dat see in hör letzde Stünnen hier up de Eerdengrund de, de sükk aal in hör Koamer infunnen harn, üm hör Adschüß to särgen, mit de Worden: „Kinners, nu goaht aal mitnanner noa buten, un loat mi in Ruh starven“, wächstüürt hett – un wu schall man dat anners verstoahn, wat een van hör Dochters noch hört hett, as Johanne dat sää, bevöör de Döör achter hör Kinners dat letzde Moal in d’ Klepp full: „Marten, mien Jung … nu koam ikk to di“ — dat weesen mien Tant Hannis letzde Worden dor in hör Koamer in d’ Pfalzdörper Moor.