Heff Ehrfurcht vör dat Leven!

vun Rudi Witzke



Albert Schweitzer. Bild: Bundsarchiv

Ik bün Leven,
dat leven will
merrn mang Leven,
dat leven will.

Gaud is: Leven erhollen un wiederhelpen.
Slecht is: Leven upholen un tonicht maken.
Ahn Ehrfurcht vör dat Leven hett de Minschheit keen Taukunft.

Dat seggt Albert Schweitzer (1857-1955),
düütsch-franzöösch Theoloog, Orgelspeler un Kulturphilosoph.
He kreeg 1952 den Fredennobelpries.

***
All Wesen müchten glücklich ween.
Metta Sutta, dat is een buddhistisch Liehrsprook.
***

So veel as möglich mütt allens Levige schont un hööd warden.


Christian Wagner

Christian Wagner, de Buur un Dichter, levte vun 1835 bit 1918.
Hei wull en groot Laavpriesen vun Leven inföhren, nich so, as dat de Minschen na Mark un Penning maakt, sünnern na sienen egenlich unbetahlboren Levensweert.

"Ik will leiver en barmhartig Heid as en unbarmhartig Christ sien.
Hooch is de Weert vun allens Levige, ok dat lüttste Ik."

Wagner stünn in för "dat Recht vun all Wesen up Leven und Freud".

Hillig is de Lief vun allens, wat levig:
Dat schall dien Wahlsprook sien, jümmer un ewig:
Vör den hilligen Liev schallst di schuun.
An dat Kunstwark Liev schallst du dien Freud hebben.

Överlegg woll, ehrdat du en Dodesurdeil spreken deist,
wat du gor keen annern Utweg finnen kunnst.
O laat doch de armen Deerten wat vun dien Leiv afkriegen!

In en Vördragg över Christian Wagner hett E. Mannsperger maal seggt:

Keen Dichter hett vör Christian Wagner so innig, so geföhlvull, so up sien Meinen stahn, so iernst un nadenkern, mit solk een Upwand, solk een Füür un solk een grotes Hart de barmen Leiv to elkeen Kreatuur predigt as hei. Schonen von Derten un Planten, dat weer sien Sinn vun't Leven, Inholt un Teel. Sülviges feddert hei in den Ümgang von Minschen ünner eenanner. Jümmer wedder verlangt hei Goodhartigkeit un Barmen. In sienen Kummer över de Rechtlosigkeit un Noot vun de Derten mengeleert sik de Smart över de Hardness vun Harten, de Grusigkeit, de Raffsüchtigkeit in de Gesellschop vun Minschen.


maalt vun Meister Bertram

Twei Dämonen sünd dat besünners, gegen de hei mit allens, wat möglich weer, angahn dää, dat Freed un Freud ünner Menschen kamen kunn. Dat sünd Gewalt un Raffsucht. Hei verdammt Krieg un elkeen Blautvergeiten. Allens Levige mütt schont warden. Dat is dat hilligste Gebott vun Hanneln un Daun.

Sien Wiesheit hett as hööchst Teel Freud, de Leiv un vör allen de Schöönheit. De geistig Minsch ward upfeddert, mit Verantworden de Gaven, de de Natuur uns jümmer wedder gifft, mit all Sinnen to geneiten. Hei seggt: "Dat Leven is kort, allens Levige is en vörbischeiten Meteor. Dorwegen, du Narrscher, griep di mit dat korte Glück vun dien Leven de vörbisusen Ogenblicke vun Glück."

Christian Wagner köffte vun'n Slachter Veih trüüch. Hei sette sik mit sammelt Ünnerschriften bi sien Gemeind in, dat en Grupp vun Barken nich afsaagt wöörn. Hei acht'te allns Leven.

***

Wokeen sien Nohren up Dertenmord upbuut, de hett keen Fiengeföhl in sien Geweten. De vergifft de hööchst Möglichkeit vun binnensiediges Wassen.

Dat seggt Mahatma Gandhi.

***

Dat neegst kannst schlecht na Plattdüütsch överdregen. De Schriever Ludwig Kalisch maalt mit de hochdüütsch Spraak:

In de Arche

Fru Noah:
Dat is en Bellen, Brüllen, Klaffen, Knurren!
Da is en Heulen, Wiehern, Meckern, Schnurren!
En Fauchen, Krähen, Schnattern, Quaken, Schluchzen!
En Pfeifen, Gurren, Piepsen, Zierpen, Glucksen!
En Quieken, Schnarren, Murren, Miauen, Brummen!
En Keuchen, Klappern, Zwitschern, Trillern, Summen!
En Gackern, Kreischen, Plärren und dazwischen
en Yahnen, Grunzen, Blöcken, Krächzen, Zischen!
En Rülpsen, Gröhlen, Pruhsten, Schnauben, Schnarchen!
Ik holl't nich länger ut in disse Archen!

Noah:
Wat helpt, o Wiev, dien Jammern un dien Klagen?
Du kannst nich ut den Kasten rut, so wees still!
Denn wokeen dat Leben sik redden will,
Mutt mit veelerlei Gedeert sik verdragen.

Ludwig Kalisch (1814 - 1882)

Nu heff ik tosamendragen, wat de Uhlen al teihnmaal na Athen dragen hebbt. De Mob hett in drei Dagen in Hamborg sien faschistoide Fratz up den G20-Gipfel zeigt. Dor seggt welk, nie wedder dörf so en Tosamenkunft in en Stadt as Hamborg dörchföhrt warden. So wiet sünd wi kamen: Wokeen dat seggt, de kaptleert vör den Mob vun de Swatten Blöck.

An de Steed von miehr Wöör sett ik veer Biller.


Bökerverbrennen 1933


Reichspogromnacht 1938


Dat dörff nich sien!


Gipfel in Hamborg 2017 — De Mob tovt.


Dat Leven is kort, allens Levige is en vörbischeiten Meteor. Dorwegen, du Narrscher, griep di mit dat korte Glück vun dien Leven de vörbisusen Ogenblicke vun Glück för di un dienen Neegsten. Un geev wat af, dat nüms in Noot hungert.

Dat schriev ik vör allen de Politiker un Fabrikbosse, denn aver uns all in't Stammbook.


10.7.2017


na baven