C
Twee Programmeerspraaken. C++ is de Wiederentwickeln vun C.
En Twüschen-Spieker orr Puffer. Wenn Se Daten laadt un dat Bedreevssystem sik denken kann, dat Se nu glieks en bestimmte gröttere Datenmenge bruken warrt, denn laadt dat de al vörsorglich in den Cache. Wenn Se denn op de grote Datenmenge togriept, geiht dat veel gauer, as wenn de nu eerst laadt warrn müss. So geiht de Arbeit gauer, wenn dat Bedreevssystem richtig raden hett un de richtigen Daten vörsorglich laadt hett. Liekso warrt bestimmte Daten, de anduernd bruukt warrt, al in den Cache praat hollen. Denn geiht de Arbeit gauer.
Düt Prinzip kann op ünnerscheedlich Wiesen anwennt warrn. Hardware-Cache sünd heel fixe Spiekerbuusteen — fixer noch as de RAM; faken is de Hardware-Cache ok al in den Prozessor inbuut. För den Software-Cache bruukt een keen extra Chip orr sowat, sünnern dat Bedreevssystem sorgt dorför, dat en Porschoon vun'n RAM as Cache praat steiht. — Ok de Fastplatt kann as Cache denen: Bi't Surfen in't Internet warrt de Websieden, de Se besöökt, up de Fastplatt afleggt (süh ok bi Temporäre Internet-Datein). Bruukt Se een Siet denn gau wedder, denn liggt de al paraat.
Afkörten för ingelsch "Computer-aided design", also "Teknen mit Hülp vun'n Computer". Överbegriff för technisch Teknen un Entwerfen an'n Computer, mehrst mit besünnere CAD-Programme. — De Lü, de dat vun Profeschoon maakt, snackt to'n Spaaß ok geern vun "coffee-aided design" orr "chocolate-aided design" orr "cigarette-aided design" — je nadem, wat se bi de Arbeit so in sik rinstoppt orr inhaleert
De hoochdüütsche Naam is "Feststelltaste". So heet de Tast op de Tastatuur, de direktemang över de Tast för Grootbookstaven sitt. Drückt Se düsse Tast eenmal dal, dennso warrt stantepe allens in Grootbookstaven schreven. Faken passeert dat ut Versehn. Se köönt dat wedder opheven, indem dat Se entweder nochmaal de CapsLock-Tast drückt orr eenmal de normale Grootbookstaven-Tast daldrückt.
En Standard för Nettwark-Kabel. Cat5-Kabel sünd de normalen Kabel, de Se ok brukt, wenn Se tohuus en lütt Nettwark verkabeln wüllt.
Afkörten för Compact Disk. En Datendreger, vun den de Daten mit en lütten Laser leest warrt. Dor passt 700 Mb orr 800 Mb op (süh ok nerrn). Noch mehr geiht op en DVD.
De mehrsten Programme, de een köpen kann, warrt vundaag op CDs orr DVDs utlevert. Solk CDs sünd denn in en Fabrik presst woorn. Se köönt bet to 800 Mb Daten faten.
CDs un DVDs kannst avers ok as lerrige Datendreger köpen; dat nöömt een denn Rohling. Wenn Se en CD-Brenner (orr en DVD-Brenner) hebbt, köönt Se op de Rohlinge sülven Daten schrieven. De Daten warrt denn mit en lütten Laser in de blanke Överflach vun de CD brennt. De Rohlinge kannst normalerwies bloots eenmaal beschrieven; is mal wat op schreven, denn köönt de Daten bloots noch leest warrn. Dorwegen hett dat ok den Binaam ROM kregen.
Dat gifft avers ok CD- und DVD-Rohlinge, de een stückerwat Malen beschrieven kann. De heet denn CD-RW orr DVD-RW. Solk Rohlinge sünd beten dürer as CD-ROM-Rohlinge. Bi solk CD-RWs warrt de Daten bi't Brennen in de Överflach rinsmolten un köönt wedder löscht warrn. Dat Brennen duert dorbi beten länger as bi normale CDs.
Kapazität vun de CDs:
Uursprünglich harrn CDs en Kapazität vun 650 Mb, denn dat weer jüst de Kapazität vun en Standard-Audio-CD (Musik-CD) mit 74 Minuten Speelduur. De CDs vun de Industrie kunnen bet 800 Mb faten, un dat harr sin Grund; dat weer en Aart Kopeerschuul för de Industrie-CDs, denn de kunnen nich licht op de bloots 650 Mb faten Rohlinge bröcht warrn, un anners leten sik de Programme denn nich installeern. Dor harrm de Roofkoperers en Problem.
Man 'neem en Nafraag is, dor kümmt ok en Angebott, un bald geev dat ok Rohlinge mit högere Kapazität to köpen. Vundaag gifft dat meist bloots noch 700er un 800er-Rohlinge. Man bi de 800er-Rohlinge kannst noch mit öllere Brenner Malesch hebben.
En Loopwark, dat CDs nich bloots lesen, man ok op schrieven kann.
En CD, de een mehrmalen beschrieven kann. Süh ok bi RW.
Dat is en ole Naam för de parallele Schnittstelle. De woor toeerst vun en Druckerhersteller erfunnen, de "Centronics" heten dä un de lang ünnergahn is; nu geiht de Ansluss ok bald ünner.
Chatten, Chat
Ingelsch "snacken, praten". Bi't Chatten ünnerhollt sik stückerwat Lü online un "in Echtzeit", also nich per Email. Man allens mutt liekers per Tastatuur intippt warrn. Dordör warrt de Snack denn en beten knapp un kort.
Anstandsregeln bi't Chatten; en Aflegger vun de Netiquette.
Dat heet nich, dat de Saak en Persöönlichkeit hett — nee!
In't Computer-Ingelsch heet character eenfach Teken.
De elektroonschen Buusteen, de op dat Mainboard un de Koorten in'n PC sitt un de mehrste Arbeit daat. De sünd vun Halvleiters maakt, sünd vull vun lierlütte Transistoorn un mikroskopisch lütte Elektronik. Bi de Arbeit warrt de denn ok mennigmaal heel warm. De wichtigste Chip is de Prozessor.
So üm un bi allens, wat op dat Mainboard an Chips sitt, wat nich de Prozessor is. De Chipset regelt, wat dat Mainboard allens süss noch kann, woans alle Komponenten op't Mainboard tosamen trechtkaamt, woans se mit dat Bus-System kommunizeert usw.
En Standard för Kabel un Stekers, de wied begäng sünd för Sound-Systemen. Wenn Se Ehr Luutsprekers in de Soundkoort stöpselt, sünd dat mit grote Wohrschienlichkeit Cinch- orr Mini-Cinch-Stekers. An Verstärker, Stereoanlaag orr Kassettenrecorder finnt Se de normalen Cinch-Buchsen.
Ingelsch "Kunde". En Computer in en Nettwark, de vun en annern Computer en Deenst feddert oder kriegt. De annere Computer, de den Deenst anbeed, heet denn Server ("Deener").
Dat ingelsch Woort för Zwischenablage.
En besünnnern Spiekerbuusteen op dat Mainboard. De CMOS-Spieker (ok CMOS-RAM nöömt) warrt vun en Akku op't Mainboard an't Leven hollen; he leevt also nich vun den regulären Stroom un behöllt sin Daten dorüm ok, wenn de PC utschalt warrt. Dat is ok nödig, denn in'n CMOS liggt de Daten vun't BIOS.
Utspraken "Si-Em-Wei-Kei". En Farvmodell, dat alle Klöören ut de Grundklöören Cyan (Blaag), Magenta (Grellrood), Geel (Yellow) un Swatt tosamensett. (För Swatt steiht de Bookstaav K, för "Key-Color".) Düt Farvmodell warrt bi Tintenstrahl-Druckers bruukt, de ja ok alle Klöörpatronen in Swatt un in Blaag, Rood, Geel hebbt. — Vergliek RGB.
Süh na bi Source.
En Treiber orr en liekes Programm för dat Komprimeern un Dekomprimeern vun Multimedia-Daten. Multimedia-Daten sünd ja heel groot, un sünnerlich wenn de över't Internet gaht, is dat Komprimeern nödig. Wenn Se Video- orr Musikdatein afspeeln wullt, de mit en bestimmten Codec komprimeert sünd, bruukt Se densülvigen, üm de Datein wedder to dekomprimeern un dormit afspeelbaar to maken. Dat gifft vele ünnerscheedliche. De Codec arbeit't in'n Hinnergrund. Wenn en Fründ Se en Email mit Musik schickt, un Se köönt de Musik höörn, denn hebbt Se den richtigen Codec; höört Se avers nix, denn kann dat an en fehlen Codec liggen.
Dormit is mehrst en Kombinaschoon ut CD-Brenner un DVD-Lees-Loopwark meent. So en Loopwark kann also CDs un DVDs lesen, avers schrieven (brennen) kann dat bloots op CD-Rohlinge, nich op DVD-Rohlinge.
Anner Naam för de serielle Schnittstelle.
Ingelsch "Gemeenschap", dat meent vundaag mehrst en Gemeenschap vun Minschen, de desülvigen Intressen in't Internet verfolgt; de nöömt een ok virtuelle Community orr Web-Community (vunwegen dat WWW). Solk Minschen köönt vun överall op de Welt kamen un ok to ganz ünnerscheedliche Tieden rümmersurfen un -mailen un dochen mit'nanner in Gemeenschap ween — dank de Natuur vun't Internet. Wenn Se dat hier leest, höört Se t.B. wohrschienlich to de plattdüütsche Web-Community, de weltümfaten un heel aktiv is.
Heet nix anners as "Rekner". En elektroonsche Reedschap to'n Datenverarbeiten mit veele ünnerscheedliche Anwennungen. In Wohrheit baseert allens, wat de Computer maakt, op Reknerie, ok dat Texteschrieven, Speele spelen usw.
Ingelsch "Kuntrull". Dat is de ingelsche Naam vun de Stüerungstast Strg. "Control Panel" warrt ok geern lütte Paletten mit Stüerknööp nöömt, de in Programme so rümmersweevt. Mutt even allens en ingelschen Naam hebben, avers veel Geheemnis is dor nich achter.
Op Platt "Keks". En lierlütte Datei, de de Server, op de Se en Websiet bekiekt, op SeEhr Fastplatt schrieven dröff (wenn Se em dat nich verbaden hebbt). In dat Cookie stekt heel wenige Informaschoonen, an de de Server den Besöker wedderkennen kann, wenn de de Websiet wedder besöökt. Bi't Online-Shopping is dat t.B. de Kunden-Nummer, bi bestimmte Counter is dat de Tied, to de de Besöker toletzt dor weer usw. De Server kiekt denn na, wat ünner de Temporären Internet-Datein villicht noch en Cookie vun em rümmerliggt, un leest denn, wat dor in steiht. — Veele Minschen meent, Cookies weern en Sekerheitsrisiko, wieldat dorbi ja en frömde Rekner
wat heemlich op SeEhr Fastplatt schrieven dröff, un ok wieldat so utspikeleert warrn kann, woneem Se surft usw. (Datenschuul). Naja. Mehrst sünd Cookies avers harmlos. — Wüllt Se Cookies löschen, denn wählt Se in'n Internet Explorer Menü Extras | Internetoptionen, Registerkoort Allgemein, Knoop Cookies löschen. Denn kaamt avers later wedder niege Cookies dorto.
Wüllt Se de Cookies een för alle Maal verbeden, denn wählt Se in'n Internet Explorer Menü Extras | Internetoptionen, Registerkoort Datenschutz, Knoop Erweitert. In den lütten Dialoog, de denn kümmt, stellt Se allens so in as in düt Bild.
En Tellwark op Websieden. Dat tellt de Togriep op de Websiet, dat een weet, wa veel Besöker de Siet so hett.
Afkörten för ingelsch Central Processing Unit, also "zentraale Verarbeitungs-Eenheit". En anner Naam för den Prozessor.
Dööskopp, de versöcht, in frömde Computersysteme intobreken un dor Dummtüüchs to drieven. Crackers nöömt een de definitiv böösaardigen Inbrekers, wieldess Hackers faken ok anstännig sünd un keen Schaden maakt. Süh ok bi Hacker.
Ohauaha. Dat is nix Godes. Utspraken warrt dat "Kresch". Dat Woort warrt in twee Bedüden bruukt; dat een is en Software-Crash, d.h. en Afstörten vun en Programm or vun't Bedreevssystem. Dat anner Bedüden is wat slimmer; dat is nämli en Hardware-Crash, un dormit is mehrst de Fastplatt meent. Bi en Fastplatten-Crash köönt de Schriev- un Leesköpp, de op de Fastplatt de Daten schrievt un leest, sik nich mehr bewegen. De Fastplatt is denn perdü. Denn köönt Se sik graleern, wenn Se Ehr Daten op CD sekert hebbt!
Afkörten för "Control". Dat is de ingelsche Naam vun de Strg-Tast.
Sprick: Körser. En Beteknen för den Muuswieser. Op'n Desktop is dat de lütte Piel, de jümmers mit de Muus wannert. Bi't Texte schrieven gifft dat avers twee Cursors: den blinken Strich, de wiest, woneem de Bookstaven inföögt warrn, un den Muuswieser. Mennig Lü seggt denn ok "Textcursor" un "Muuscursor" dorto.
Cyber-...
Utspraken "Sssaiber". En Kunstwoort, dat mit anner Wöör tosamensett warrt, t.B. to Cyberspace orr Cyberpiraten. Betekent jichenswat, wat virtuell is, mehrst en virtuelle Welt orr virtuelle Realität. En Woortspeel is ok "Cyberia"; dat warrt op Ingelsch liekso utspraken as "Siberia" un meent dat Cyber-Sibirien, dat virtuelle Nüms-Land.
